Vi khuẩn là những sinh vật mà con người phải tránh. Nhưng điều đó có đúng với tất cả các vi khuẩn không? Theo nhiều nghiên cứu, vi khuẩn đường ruột có trong đường tiêu hóa đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe. Vậy cụ thể, vi khuẩn có những lợi ích gì? Cùng tìm hiểu nhé!
Vi khuẩn tốt là gì? Vi khuẩn xấu là gì?
Hệ vi sinh vật đường ruột là một quần thể vi sinh vật bao gồm nấm, vi khuẩn và virus. Cơ thể con người có hàng tỷ vi khuẩn, bao gồm nhiều loài, chủ yếu nằm trong ruột non và ruột ra. Đường ruột không chỉ đơn thuần là một nhà máy sản xuất thức ăn, nó còn là bộ não thứ hai của cơ thể, gần như quan trọng như chính bộ não.
Đường ruột chịu trách nhiệm thực hiện các chức năng quan trọng cho phép chúng ta duy trì sức khỏe của mình, thông qua sự cân bằng của các loại vi khuẩn khác nhau, chia làm hai nhóm chính: vi khuẩn “tốt” và vi khuẩn “xấu”.
Vi khuẩn xấu có thể xâm nhập vào đường ruột thông qua thực phẩm chúng ta ăn, không khí chúng ta thở và nước mà chúng ta uống. Đây là loại vi khuẩn khiến chúng ta trở nên không khỏe và thường phải dùng kháng sinh để chống lại.
Vi khuẩn tốt cũng định cư trong cơ thể, cung cấp các chất dinh dưỡng cần thiết và bảo vệ cơ thể khỏi các bệnh nhiễm trùng, thay vì gây ra chúng. Tuy nhiên, vi khuẩn tốt và vi khuẩn xấu có thể hoàn toàn “chung sống hòa bình” với nhau, tạo thành một hệ vi sinh đường ruột cân bằng, với tỷ lệ 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn.
Vi khuẩn có những lợi ích gì?
Mặc dù vi khuẩn sống khắp trên cơ thể, nhưng vi khuẩn đường ruột có thể hữu ích cho sức khỏe và có tác động lớn nhất đến hệ tiêu hóa. Hệ vi sinh vật cân bằng đóng vai trò quan trọng trong mọi thứ, từ hệ miễn dịch đến cân bằng nội tiết tố để trao đổi chất. Cụ thể như sau:
Cung cấp khả năng miễn dịch
Theo một nghiên cứu được công bố bởi Đại học Chicago, vi khuẩn đóng một vai trò quan trọng trong hệ thống miễn dịch. Trong nghiên cứu này, các nhà khoa học đã đưa một dòng vi khuẩn có khối u ác tính vào đường tiêu hóa của chuột. Những vi khuẩn này đã thúc đẩy hệ miễn dịch của chuột chiến đấu chống lại các tế bào khối u. Vi khuẩn trong cơ thể giúp hệ thống miễn dịch tạo ra chất kháng sinh tự nhiên. Những chất kháng sinh tự nhiên này giúp chống lại bệnh tật.
Kiểm soát tâm trạng
Vi khuẩn có những lợi ích gì? Nhiều nghiên cứu đã cho thấy được tác động của những vi khuẩn đường ruột đối với tâm trạng con người hoặc rối loạn tâm thần.
Ruột và não được kết nối bởi một dây thần kinh dài, được gọi là vegas, mang tín hiệu từ hệ tiêu hóa đến não và trở lại. Nó là một phần của hệ thần kinh phó giao cảm, chịu trách nhiệm về tâm trạng, phản ánh căng thẳng và sức khỏe hệ tiêu hóa. Theo đó, nhiều hóa chất quan trọng của não bộ đều được sản xuất trong ruột.
95% nguồn cung cấp serotonin của chúng ta được sản xuất bởi vi khuẩn đường ruột, trong khi các chất dẫn truyền thần kinh khác như dopamine, norepinephrine, acetylcholine và GABA, rất quan trọng đối với tâm trạng, lo lắng, tập trung và động lực cũng được tạo ra trong ruột của chúng ta.
Kiểm soát sự thèm ăn và trọng lượng cơ thể
Vi khuẩn đường ruột cũng có thể ảnh hưởng đến sự trao đổi chất của cơ thể. Chúng xác định lượng calo mà một người nhận được từ thực phẩm và loại chất dinh dưỡng mà họ dung nạp. Số lượng lợi khuẩn trong cơ thể có thể làm giảm nhũ tương hóa chất béo. Điều này cho thấy rằng, bằng cách duy trì vi khuẩn đường ruột, người có thể duy trì trọng lượng cơ thể của mình.
Hỗ trợ hấp thu chất dinh dưỡng
Tăng cường hấp thu dinh dưỡng là câu trả lời tiếp theo cho thắc mắc “vi khuẩn có những lợi ích gì?”. Ăn uống đúng cách là rất quan trọng, nhưng nếu thức ăn không được hấp thụ vào máu thì rẽ ra sao?
Theo một nghiên cứu tại Đại học Y khoa Washington, vi khuẩn đường ruột đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn. Những vi khuẩn này giúp phá vỡ thức ăn để cung cấp chất dinh dưỡng cho cơ thể.
Ngủ ngon hơn
Cũng giống như tâm trạng con người bị ảnh hưởng bởi trạng thái của hệ vi sinh vật đường ruột thông qua trục não – ruột, giấc ngủ cũng có thể bị tác động nếu hệ vi sinh đường ruột mất cân bằng.
Các nhà khoa học khả năng này trên chuột, cho chúng ăn thuốc kháng sinh có ảnh hưởng tiêu cực đến hệ vi sinh vật đường ruột, trong thời gian 4 tuần. Sau đó, so sánh chu kỳ thức khi ngủ của chúng với những con chuột uống nước thông thường. Các nhà khoa học phát hiện ra rằng dung dịch kháng sinh không chỉ ảnh hưởng tiêu cực đến hệ vi sinh vật đường ruột, với những con chuột được cho ăn kháng sinh có lượng vi khuẩn ít hơn 10 lần và chúng cũng có biểu hiện rối loạn giấc ngủ.
Xương khớp khỏe mạnh
Vi khuẩn có những lợi ích gì? Các nhà khoa học tin rằng, sự mất cân bằng trong hệ vi khuẩn đường ruột là một yếu tố thường bị bỏ qua trong bệnh loãng xương. Những nghiên cứu gần đây đã tìm thấy mối liên hệ chặt chẽ giữa vi khuẩn đường ruột và mật độ xương khớp. Họ phát hiện ra rằng, việc sử dụng probiotic, lactobacillus reuteri, thúc đẩy sức khỏe đường ruột, thực sự có thể làm tăng khối lượng xương ở chuột.
Làm cách nào để đảm bảo hệ vi sinh đường ruột đa dạng và khỏe mạnh?
Có hàng nghìn tỷ vi khuẩn sống bên trong đường tiêu hóa, chúng đóng góp vào nhiều chức năng của cơ thể. Vì vậy, để duy trì sự cân bằng của các vi khuẩn đường ruột này, bạn cần tuân thủ các nguyên tắc dưới đây:
- Đầu tiên, bạn cần ăn một chế độ ăn đa dạng và nhiều thực vật, ít nhất 30 loại khác nhau mỗi tuần
- Thứ hai, ăn các loại trái cây nhiều màu sắc và rau có chứa nhiều polyphenol nuôi vi khuẩn đường ruột có lợi
- Thứ ba, hãy thử bổ sung các thực phẩm lên men giàu probiotic như kim chi, phô mai, sữa chua hoặc các chế phẩm sinh học lên men có chứa vi khuẩn sống đã được kiểm nghiệm lâm sàng
Trên đây là giải đáp “vi khuẩn có những lợi ích gì?”. Mong rằng những chia sẻ này sẽ giúp bạn “bỏ túi” được nhiều thông tin hữu ích.
