Hiện nay, số ca bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh ngày một tăng cao. Nguyên nhân là do thời tiết hanh khô, nhiệt độ thấp, khiến trẻ dễ bị các virus tấn công. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nhận biết và xử lý khi trẻ sơ sinh bị viêm tiểu phế quản.
Bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh là gì?
Viêm tiểu phế quản là tình trạng viêm các đường dẫn khí nhỏ nhất của phổi – tiểu phế quản. Sự viêm, sưng ống tiểu phế quản khiến luồng không khí đi ra và vào từ phổi bị cản trở, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng hô hấp ở trẻ sơ sinh. Bệnh viêm tiểu phế quản thường xảy ra vào mùa đông và đầu xuân, ảnh hưởng chính nhóm trẻ dưới 2 tuổi. Các triệu chứng của viêm tiểu phế quản có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, nhưng hầu hết trẻ có thể được điều trị tại nhà mà không cần can thiệp y tế.
Nguyên nhân viêm tiểu phế quản ở trẻ
Viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh là do hẹp các đường dẫn khí nhỏ trong phổi. Sự thu hẹp này có thể do một số loại virus gây ra, phổ biến nhất là virus hợp bào hô hấp (RSV). Trong khi trẻ sơ sinh nhiễm RSV phát triển thành viêm tiểu phế quản, trẻ lớn hơn và người lớn có thể chỉ phát triển các triệu chứng cảm lạnh. Virus này được tìm thấy trong chất dịch tiết ra từ mũi của người nhiễm bệnh. Nó lây lan khi hắt hơi, ho, tiếp xúc tay – mũi hoặc mắt – mắt.
Bên cạnh virus hợp bào hô hấp, những loại virus dưới đây cũng có thể là “thủ phạm” gây viêm tiểu phế quản ở trẻ em:
- Virus parainfluenza
- Adenovirus
- Bệnh cúm
- Siêu vi trùng ở người
Nhóm trẻ có nguy cơ mắc viêm tiểu phế quản
Tất cả trẻ đều có nguy cơ mắc bệnh viêm tiểu phế quản. Nhưng một số trẻ có cơ hội phát triển bệnh cao hơn, đó là:
- Trẻ sinh thiếu tháng
- Trẻ thường xuyên tiếp xúc với khói thuốc lá
- Trẻ mắc các tình trạng sức khỏe nghiêm trọng khác như tim bẩm sinh, phổi mãn tính,…
- Trẻ mắc hội chứng suy giảm miễn dịch
- Trẻ không được bú sữa mẹ
Nhận biết trẻ bị viêm tiểu phế quản như thế nào?
Thoạt đầu, viêm tiểu phế quản có thể bị nhầm với cảm lạnh thông thường. Bệnh khởi phát với các triệu chứng tương tự như cảm lạnh, nhưng tiến triển nặng hơn khi các tiểu phế quản bị ảnh hưởng:
- Sổ mũi
- Nghẹt mũi
- Sốt nhẹ
- Ho
- Thở khò khè
- Ăn mất ngon
- Bú kém
Sau khi các triệu chứng cấp tính qua đi, ho và thở khò khè có thể kéo dài trong vài tuần. Hầu hết các trường hợp viêm tiểu phế quản đều không gây tổn thương hoặc tổn thương lâu dài.
Một số trẻ mắc viêm tiểu phế quản có thể bị viêm tai giữa, với các triệu chứng điển hình như đau tai, chóng mặt,… Trong một số trường hợp hiếm hoi, viêm tiểu phế quản có thể dẫn đến mất nước nghiêm trọng (do bú kém) và suy hô hấp. Cha mẹ nên đưa trẻ đến phòng cấp cứu gần nhất nếu phát triển các dấu hiệu của viêm tiểu phế quản nặng sau:
- Thở nhanh
- Phồng mũi
- Xuất hiện tình trạng ngưng thở khi ngủ
- Thở khò khè khi thở ra và hít vào
- Nghe thấy tiếng rắc rắc khi thở
- Từ chối ăn hoặc không ăn được do các vấn đề về hô hấp
- Mệt mỏi, cơ thể uể oải
- Da hoặc móng tay xanh xao do thiếu oxy
Viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh hiếm khi gây tử vong. Ngay cả khi một đứa trẻ mắc chứng bệnh này cần phải nhập viện, khả năng chúng không sống sót là dưới 1%. Kết quả là chỉ có 5 trong số 100.000 trẻ em bị viêm tiểu phế quản tử vong.
Các cấp độ bệnh viêm tiểu phế quản ở trẻ
Thông thường, viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh được chia ra thành 4 cấp độ sau:
Cấp độ 1: nhẹ
- Nồng độ SpO2 trong mạch máu trên 95%
- Bé thở bình thường
- Nhịp tim ổn định
- Ăn, ngủ tốt
- Có hiện tượng co kéo nhẹ ở các cơ hô hấp phụ
Cấp độ 2: vừa
- Độ bão hòa oxy SpO2 trong máu dao động trong khoảng từ 92 – 95%
- Cơ hô hấp có hiện tượng co kéo mạnh
- Nhịp thở tăng
- Thở rên
- Nhịp tim tăng
- Trẻ có xu hướng ngưng thở vào ban đêm
- Lười ăn, bú kém
- Phổi có phát ra tiếng râm ran
Cấp độ 3: nặng
- Độ bão hòa oxy trong máu dưới 92%
- Nhịp tim và nhịp thở tăng mạnh
- Bé gặp hiện tượng mất nước thấy rõ
- Đổ mồ hôi
- Có hiện tượng co kéo mạnh của các cơ hô hấp
Cấp độ 4: rất nặng
- Hơi thở yếu, mệt mỏi
- Cơ thể tím tái
Điều trị viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh
Trọng tâm chính của việc điều trị viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh là làm giảm các triệu chứng, chẳng hạn như khó thở và thở khò khè. Một số trẻ có thể phải ở lại bệnh viện nếu tình trạng hô hấp không cải thiện trong nhiều ngày chăm sóc tích cực. Thuốc kháng sinh không có tác dụng chống lại nhiễm trùng do vi rút. Một số loại thuốc giảm đau như Paracetamol có thể sử dụng để điều trị cho trẻ em bị bệnh nặng.
Tại nhà, cha mẹ có thể sử dụng các biện pháp làm giảm các triệu chứng như sau:
- Cho trẻ uống nhiều nước. Sữa mẹ hoặc sữa công thức đều tốt cho trẻ dưới 12 tháng. Đồ uống điện giải, chẳng hạn như Pedialyte, cũng được cho trẻ sơ sinh.
- Cho trẻ hít thở không khí ẩm (ướt) để giúp làm lỏng chất nhầy dính. Sử dụng máy tạo độ ẩm để làm ẩm không khí.
- Cho trẻ nhỏ nước muối sinh lý. Sau đó sử dụng bầu hút mũi để giúp giảm ngạt mũi.
- Đảm bảo con bạn được nghỉ ngơi nhiều.
- Không cho phép bất kỳ ai hút thuốc trong nhà, xe hơi, hoặc bất cứ nơi nào gần con bạn. Trẻ khó thở có thể phải nằm viện. Lúc này, điều trị có thể bao gồm liệu pháp oxy và truyền chất lỏng qua tĩnh mạch (IV).
Biện pháp phòng ngừa viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh
Hiện không có thuốc chủng ngừa nào để ngăn ngừa vi rút RSV, virus cảm lạnh, hoặc virus parainfluenza. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) khuyến nghị tiêm phòng cúm hàng năm cho bất kỳ ai từ 6 tháng tuổi trở lên. Đối với những người từ 2 đến 49 tuổi, thuốc chủng ngừa cúm qua đường mũi cũng có sẵn.
Tiêm phòng cúm cho cả hộ gia đình là điều quan trọng hàng đầu trong những gia đình có trẻ sơ sinh, người già hoặc những người khác có nguy cơ cao bị biến chứng cúm.
Trong mùa lạnh hoặc cúm, nguy cơ nhiễm trùng có thể được giảm thiểu bằng cách rửa tay chuyên dụng, tránh tiếp xúc trực diện và cách ly với bất kỳ ai bị nghi ngờ hoặc đang nhiễm bệnh.
Trên đây là những thông tin liên quan đến tình trạng viêm tiểu phế quản ở trẻ sơ sinh. Mong rằng, qua đây phụ huynh đã có thể “bỏ túi” cho mình những kiến thức hữu ích trong chăm sóc và bảo vệ trẻ nhỏ.
