Probiotic là gì? Probiotic là một thuật ngữ tương đối quen thuộc và được biết đến rộng rãi với cách hiểu là lợi khuẩn. Cách hiểu đó đúng nhưng chưa toàn diện. Trong bài viết hôm nay, Fitobimbi sẽ giải thích rõ hơn về khái niệm Probiotic, cũng như lợi ích và cách sử dụng Probiotic an toàn, tốt cho sức khỏe.
1. Probiotic là gì?
Probiotic là những vi khuẩn sống và nấm men có lợi cho sức khỏe. Chúng giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong đường ruột, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường hệ miễn dịch và có thể mang lại nhiều lợi ích sức khỏe khác. Khi ở trạng thái cân bằng, hệ vi sinh đường ruột sẽ gồm có 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn. Khi cơ thể bị nhiễm trùng, hại khuẩn gia tăng thì việc bổ sung Probiotic sẽ giúp tăng cường lợi khuẩn.
2. Các loại Probiotic phổ biến
Có rất nhiều loại Probiotic, dưới đây là những loại Probiotic thường thấy nhất.
2.1. Khuẩn Bifidobacterium
Bifidobacterium là một trong những loại vi khuẩn Probiotic phổ biến nhất và được tìm thấy chủ yếu trong ruột già. Các loại Bifidobacterium phổ biến bao gồm:
- Bifidobacterium longum: Giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong ruột, hỗ trợ tiêu hóa và cải thiện chức năng miễn dịch.
- Bifidobacterium bifidum: Thường được tìm thấy trong các sản phẩm lên men như sữa chua, giúp giảm triệu chứng tiêu chảy và táo bón.
- Bifidobacterium lactis: Tăng cường hệ miễn dịch, cải thiện sức khỏe ruột và giảm triệu chứng viêm ruột.
2.2. Khuẩn Lactobacillus
Lactobacillus là một nhóm vi khuẩn Probiotic thường có mặt trong các sản phẩm lên men như sữa chua, kefir và các loại dưa muối. Các loại Lactobacillus phổ biến bao gồm:
- Lactobacillus acidophilus: Hỗ trợ tiêu hóa và giúp kiểm soát sự phát triển của các vi khuẩn có hại.
- Lactobacillus rhamnosus: Giúp giảm triệu chứng tiêu chảy, đặc biệt là tiêu chảy do kháng sinh gây ra và có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu.
- Lactobacillus casei: Cải thiện chức năng tiêu hóa, tăng cường miễn dịch và giảm viêm.
2.3. Khuẩn Bacillus
Bacillus là một loại vi khuẩn Probiotic có khả năng tạo bào tử, điều này cho phép chúng có thể tồn tại trong điều kiện khắc nghiệt và bảo quản dễ dàng hơn. Các loại Bacillus phổ biến bao gồm:
- Bacillus subtilis: Cải thiện tiêu hóa, hỗ trợ hấp thụ chất dinh dưỡng và tăng cường hệ miễn dịch.
- Bacillus coagulans: Hỗ trợ giảm triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS) và giảm viêm.
- Bacillus clausii: Thường được sử dụng để hỗ trợ điều trị tiêu chảy và tăng cường sức khỏe đường ruột.
3. Lợi ích của Probiotic là gì?
Probiotic mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, đặc biệt là đối với hệ tiêu hóa và hệ miễn dịch. Dưới đây là một số lợi ích chính của Probiotic:
3.1. Hỗ trợ điều trị chứng tiêu chảy
Probiotic đã được chứng minh có hiệu quả trong việc giảm thiểu thời gian và mức độ nghiêm trọng của tiêu chảy, đặc biệt là tiêu chảy do kháng sinh gây ra. Các loại Probiotic như Lactobacillus rhamnosus, Saccharomyces boulardii thường được sử dụng để điều trị và ngăn ngừa tiêu chảy.
3.2. Giúp ngăn ngừa táo bón
Probiotic có thể cải thiện chức năng ruột và tăng tần suất đi tiêu, giúp giảm triệu chứng táo bón. Các loại Probiotic như Bifidobacterium lactis và Lactobacillus casei đã được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị táo bón ở cả trẻ em và người lớn.
3.3. Hỗ trợ điều trị hội chứng ruột kích thích (IBS)
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng Probiotic có thể giúp giảm các triệu chứng của hội chứng ruột kích thích (IBS), bao gồm đau bụng, đầy hơi, tiêu chảy và táo bón. Các loại Probiotic như Bifidobacterium infantis và Lactobacillus plantarum thường được sử dụng cho mục đích này.
3.4. Loại bỏ các hại khuẩn ra khỏi hệ vi sinh đường ruột
Probiotic có khả năng cạnh tranh với các vi khuẩn gây hại, ức chế sự phát triển của chúng và giúp duy trì cân bằng vi sinh vật trong ruột. Điều này giúp ngăn ngừa sự phát triển của các bệnh nhiễm trùng và bảo vệ sức khỏe đường ruột.
3.5. Hình thành nên lớp màng sinh học, bảo vệ đại tràng
Một số loại Probiotic có khả năng tạo ra lớp màng sinh học bảo vệ trên niêm mạc ruột, ngăn ngừa sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh và bảo vệ đại tràng khỏi tổn thương. Lớp màng sinh học này còn giúp duy trì môi trường vi sinh lành mạnh trong ruột.
3.6. Hỗ trợ cơ thể tổng hợp kháng thể, tăng cường miễn dịch
Probiotic có thể kích thích hệ thống miễn dịch của cơ thể bằng cách tăng cường sản xuất kháng thể và các tế bào miễn dịch. Điều này giúp cơ thể chống lại các bệnh nhiễm trùng và cải thiện khả năng miễn dịch tổng thể. Các loại Probiotic như Lactobacillus casei và Bifidobacterium bifidum đã được chứng minh rằng có tác dụng này.
3.7. Cải thiện tình trạng chàm sữa
Chàm sữa là tình trạng viêm da cơ địa thường gặp ở trẻ nhỏ. Tình trạng này thường có các biểu hiện như khô da, mẩn đỏ khiến trẻ cảm thấy ngứa ngáy, khó chịu. Một số nghiên cứu đã cho thấy rằng Probiotic có thể giúp giảm triệu chứng chàm sữa ở trẻ em.
4. Cách sử dụng Probiotic tốt cho sức khỏe
Để tận dụng tối đa lợi ích của Probiotic cho hệ tiêu hóa, bạn cần lưu ý các điểm sau:
- Chọn đúng loại Probiotic: Cha mẹ nên lựa chọn các sản phẩm chứa vi khuẩn hoặc nấm men Probiotic phù hợp với nhu cầu và tình trạng sức khỏe của con. Ví dụ, Lactobacillus và Bifidobacterium thường tốt cho tiêu hóa nói chung, trong khi Saccharomyces boulardii có thể hữu ích cho việc ngăn ngừa tiêu chảy do kháng sinh.
- Dùng theo hướng dẫn: Cha mẹ nên cho con sử dụng Probiotic theo đúng hướng dẫn trên bao bì sản phẩm hoặc theo khuyến nghị của bác sĩ. Việc sử dụng quá nhiều hoặc quá ít Probiotic có thể không mang lại hiệu quả như mong muốn.
- Kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh: Việc ăn nhiều thực phẩm giàu chất xơ và prebiotics (như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt) sẽ cung cấp dinh dưỡng cho vi khuẩn Probiotic và giúp chúng phát triển.
- Sử dụng liên tục và kiên trì: Probiotic cần thời gian để phát huy tác dụng, do đó hãy sử dụng liên tục trong ít nhất vài tuần để thấy được lợi ích. Việc sử dụng Probiotic đều đặn hàng ngày sẽ giúp duy trì hệ vi sinh đường ruột khỏe mạnh.
- Bảo quản đúng cách: Nhiều loại Probiotic cần được bảo quản trong tủ lạnh để đảm bảo vi khuẩn sống. Cha mẹ hãy kiểm tra hướng dẫn bảo quản trên bao bì sản phẩm.
5. Sử dụng Probiotic không đúng cách có gây hại gì không?
Mặc dù Probiotic thường an toàn cho hầu hết mọi người, nhưng việc sử dụng không đúng cách có thể gây ra một số vấn đề:
- Tác dụng phụ nhẹ: Một số người có thể gặp các triệu chứng như đầy hơi, chướng bụng, hoặc tiêu chảy nhẹ trong vài ngày đầu sử dụng Probiotic. Đây thường là phản ứng tạm thời khi hệ tiêu hóa đang có sự điều chỉnh.
- Nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm: Trong các trường hợp hiếm, vi khuẩn hoặc nấm men Probiotic có thể gây nhiễm khuẩn hoặc nhiễm nấm nếu chúng xâm nhập vào máu. Điều này thường chỉ xảy ra ở những người có hệ miễn dịch rất yếu.
- Tương tác với thuốc: Probiotic có thể tương tác với một số loại thuốc, chẳng hạn như thuốc ức chế miễn dịch hoặc kháng sinh. Cha mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ trước khi cho con sử dụng Probiotic nếu con đang dùng thuốc.
- Tác hại do sử dụng sản phẩm chất lượng kém: Sản phẩm kém chất lượng có thể chứa vi khuẩn không sống hoặc không đạt được số lượng vi khuẩn cần thiết để mang lại hiệu quả.
6. Câu hỏi thường gặp
Trong phần này, Fitobimbi sẽ giải đáp một số thắc mắc phổ biến liên quan đến khái niệm Probiotic.
6.1. Có nên uống Probiotic mỗi ngày không?
Các thực phẩm chứa Probiotic có thể được sử dụng mỗi ngày nhưng phải đúng liều lượng theo hướng dẫn của nhà sản xuất.
6.2. Uống Probiotic lúc nào?
Probiotic có thể được sử dụng bất cứ thời điểm nào trong ngày (cả trước, trong và sau bữa ăn), nhưng không nên dùng khi bụng đói vì axit dạ dày có thể tiêu diệt các vi khuẩn có lợi.
6.3. Probiotic có trong thực phẩm nào?
Có nhiều loại thực phẩm tự nhiên giàu Probiotic có thể giúp cải thiện sức khỏe tiêu hóa và hệ vi sinh vật đường ruột. Dưới đây là một số gợi ý:
- Sữa chua (Yogurt): Sữa chua là một trong những nguồn Probiotic phổ biến nhất, chứa các loại vi khuẩn như Lactobacillus và Bifidobacterium.
- Kimchi: Kimchi là một món ăn truyền thống của Hàn Quốc làm từ cải thảo và các loại rau củ khác lên men với tỏi, ớt và nhiều gia vị khác. Kimchi chứa nhiều vi khuẩn Lactobacillus và các Probiotic khác.
- Dưa muối: Các loại rau củ quả được lên men tự nhiên rất giàu Probiotic, đặc biệt là Lactobacillus.
- Tempeh: Tempeh là một sản phẩm từ đậu nành lên men có nguồn gốc từ Indonesia. Tempeh chứa vi khuẩn Probiotic và là một nguồn protein thực vật tốt.
- Kombucha: Kombucha là một loại trà lên men có chứa Probiotic, đặc biệt là vi khuẩn và nấm men. Kombucha có hương vị chua ngọt và có thể hỗ trợ tiêu hóa.
- Sữa chua Hy Lạp: Sữa chua Hy Lạp chứa nhiều vi khuẩn có lợi và protein hơn so với sữa chua thông thường, điều này khiến nó trở thành một lựa chọn tốt cho sức khỏe tiêu hóa.
- Một số loại pho mát: Một số loại pho mát được lên men tự nhiên như pho mát gouda, cheddar và mozzarella có thể chứa Probiotic. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại pho mát đều có lợi khuẩn sống, vì vậy nên chọn các loại pho mát được sản xuất tự nhiên và lên men truyền thống.
Sau khi tìm hiểu Probiotic là gì, hẳn bạn cũng đã nhận ra rằng Probiotic không chỉ là những vi khuẩn và nấm men có lợi cho hệ tiêu hóa, mà chúng còn đóng vai trò quan trọng trong việc tăng cường hệ miễn dịch và cải thiện sức khỏe tổng thể. Cha mẹ nên lựa chọn các nguồn thực phẩm giàu Probiotic tự nhiên như sữa chua, sữa chua Hy Lạp,… và cho con sử dụng đúng cách hàng ngày để duy trì một hệ vi sinh vật đường ruột cân bằng, khỏe mạnh.
