Hiện nay, tình trạng các bậc cha mẹ tự ý mua men vi sinh hoặc men tiêu hóa cho con khi bị rối loạn tiêu hóa hoặc các vấn đề liên quan đến đường tiêu hóa khác tương đối nhiều. Mặc dù có rất nhiều lợi ích đối với sức khỏe, nhưng không ít người có sự nhầm lẫn giữa 2 loại men này. Vậy làm thế nào để phân biệt men tiêu hóa và men vi sinh, cách uống men tiêu hóa và men vi sinh như thế nào?
Men tiêu hóa là gì?
Men tiêu hóa (hay còn gọi là enzym tiêu hóa) là một loại protein được tiết ra bởi các tuyến trong cơ thể. Nó đóng vai trò như một chất xúc tác, giúp phá vỡ thức ăn thành các phân tử nhỏ hơn để có thể dễ dàng hấp thu vào máu.
Dịch tiêu hóa có chứa các men tiêu hóa, được tiết ra trong nước bọt khi con người nhai thức ăn. Cơ thể sẽ tự nhận biết được loại enzym nào sẽ tiết ra để giúp tiêu hóa và hấp thụ từng loại thức ăn đó.
Các enzym cụ thể hoạt động trên các chất dinh dưỡng cụ thể như chất béo, carbohydrat và protein. Men tiêu hóa rất cần thiết vì chúng giúp chuyển hóa những loại thức ăn phức tạp thành các phân tử nhỏ như axit amin, cholesterol, axit béo, đường đơn và axit nucleic (giúp tổng hợp ADN). Enzym được tổng hợp và tiết ra ở các bộ phận khác nhau của đường tiêu hóa, bao gồm miệng, dạ dày và tuyến tụy.
Tuy nhiên, phần lớn men sẽ đến từ tuyến tụy, nó sẽ sản sinh ra enzym tràn ngập ruột non khi thức ăn có mặt tại đây. Men tiêu hóa được chia thành 3 loại chính:
- Enzyme protease: giúp phân hủy protein thành các peptit và axit amin
- Enzyme amylase: giúp phân hủy carbohydrate bằng cách chuyển hóa tinh bột thành đường đơn mà cơ thể có thể hấp thụ
- Enzyme lipase: giúp phân hủy chất béo trong thực phẩm để hấp thụ tối ưu
Nếu cơ thể không sản xuất đủ các men tiêu hóa, chúng ta sẽ gặp khó khăn trong việc phân hủy thức ăn, quá trình tiêu hóa chậm lại và sẽ gặp phải các triệu chứng khó chịu. Khi đó, cần phải bổ sung men tiêu hóa từ bên ngoài cơ thể.
Men tiêu hóa hoạt động như thế nào?
Men tiêu hóa được ví như những chú công nhân siêu nhỏ được đưa vào cơ thể để giúp tiêu hóa thức ăn. Các chất bổ sung enzym này sẽ phá vỡ thức ăn thành các khối nhỏ hơn giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn dễ dàng hơn.
Hầu hết các loại men tiêu hóa cung cấp cho cơ thể có nguồn gốc từ nấm và thực vật, chúng có thể tồn tại trong môi trường axit dạ dày mà không bị phá hủy.
Khả năng chống lại axit này cho phép enzym có thể phân hủy thức ăn trong dạ dày nhanh hơn so với thông thường. Sau đó, các enzym sẽ tiếp tục di chuyển qua đường ruột, như vậy chúng sẽ giúp bổ sung thêm các enzym của tuyển tụy và thành ruột.
Quá trình phân hủy thức ăn sớm có thể giúp ngăn chặn việc sản xuất ra một số loại protein có thể được hấp thụ tại ruột. Men tiêu hóa cũng giúp phân hủy carbohydrat sớm hơn giúp điều chỉnh việc giải phóng đường trong thời gian dài hơn.
Khi nào nên sử dụng men tiêu hóa
Men tiêu hóa được sử dụng khi người bệnh không thể sản xuất đủ men tiêu hóa hoặc thiếu hụt men tiêu hóa do một số nguyên nhân, ví dụ như: khi bị ngộ độc thực phẩm, khi dùng một số loại thuốc (đặc biệt là thuốc kháng sinh), người bị stress kéo dài, người gặp các vấn đề về rối loạn tiêu hóa như đầy bụng, khó tiêu, tiêu chảy…
Đặc biệt, men tiêu hóa cũng hữu ích với những người đang gặp phải những triệu chứng khó chịu của trào ngược dạ dày thực quản, táo bón, hội chứng ruột kích thích…
Lưu ý khi dùng men tiêu hóa
Khi dùng men tiêu hóa, người bệnh nên hạn chế lạm dụng và sử dụng men tiêu hóa kéo dài vì có thể gây ức chế sự tiết enzym bình thường của các tuyến nội sinh. Điều này dẫn đến cơ thể bị lệ thuộc vào men tiêu hóa.
Khi dùng men tiêu hóa không được uống chung với các thuốc kháng axit vì chúng sẽ làm mất tác dụng của men.
Cách sử dụng men tiêu hóa: Tốt nhất, nên uống men tiêu hóa ngay trước bữa ăn. Điều này giúp tối đa hóa thời gian các enzym tiếp xúc với thực phẩm. Nếu quên, hãy uống ngay khi nhớ ra vì lúc đó có thể vẫn còn thức ăn trong dạ dày. Nếu là người ăn uống thường xuyên và ăn với khối lượng lớn, hãy uống men tiêu hóa vào những khoảng thời gian cố định, khoảng 4-5 giờ một lần.
Men vi sinh là gì?
Men vi sinh (hay còn gọi là probiotics) là tập hợp các loại vi sinh vật (vi khuẩn sống hoặc nấm men) giúp hỗ trợ tiêu hóa một cách đáng kể. Chúng thường được gọi là vi khuẩn “tốt”, cạnh tranh vùng lãnh thổ trong đường ruột với vi khuẩn “xấu”.
Cộng đồng vi sinh vật vô cùng phức tạp này được gọi là hệ vi sinh vật. Duy trì sự cân bằng lành mạnh của các vi sinh vật trong ruột là điều cần thiết để có thể tiêu hóa đúng cách và có mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.
Men vi sinh hoạt động như thế nào?
Cơ chế hoạt động của men vi sinh khác với men tiêu hóa. Hầu hết các chế phẩm sinh học đều khá nhạy cảm với nồng độ axit trong dạ dày của con người. Vì thế men vi sinh phải được bào chế dưới dạng viên nang hoặc một dạng nào đó mà không bị axit dạ dày phá hủy. Do đó, những vi khuẩn “tốt” này không góp nhiều vào quá trình phân hủy thức ăn.
Chúng nhanh chóng sinh sôi trong đại tràng, từ đó sản xuất ra một số enzym giúp phân hủy thực phẩm chuyên biệt, ví dụ như chất xơ. Nhưng tầm quan trọng hàng đầu của men vi sinh là tạo ra các yếu tố ảnh hưởng đến khả năng chống lại bệnh tật.
Môi trường sinh sống của vi khuẩn càng tốt thì những lợi khuẩn này càng có cơ hội phát triển mạnh. Enzym có thể giúp cho lợi khuẩn bằng cách giữ cho ruột “sạch sẽ”, không có những chất dư thừa không tiêu hóa được gây ô nhiễm môi trường ruột.
Khi nào nên sử dụng men vi sinh
Men vi sinh được sử dụng khi mất cân bằng hệ vi sinh vật trong đường ruột, hay còn gọi là loạn khuẩn. Tình trạng này thường gặp nhất ở những người phải điều trị kháng sinh kéo dài (do kháng sinh tiêu diệt cả vi khuẩn xấu lẫn vi khuẩn tốt). Các triệu chứng của loạn khuẩn đường ruột có thể bao gồm: tiêu chảy, đầy hơi, chướng bụng, khó tiêu, đi ngoài phân sống.
Lưu ý khi dùng men vi sinh
Tuyệt đối không sử dụng men vi sinh trong các trường hợp bị viêm tụy cấp hay phẫu thuật ruột. Không được hòa men vi sinh cùng với nước sôi, pha xong nên uống ngay, tránh để lâu gây chết vi sinh vật.
So với cách dùng men tiêu hóa, cách sử dụng men vi sinh có sự khác biệt hơn. Thời điểm tốt nhất để uống men vi sinh là vào buổi sáng sau khi thức dậy. Nếu không, hãy uống men vào khoảng 30 phút trước mỗi bữa ăn vì thời điểm này giúp tối đa hóa cơ hội sống sót của các vi khuẩn tốt khi ở trong ruột.
Xem thêm:
Men tiêu hóa và men vi sinh khác nhau như thế nào?
Mặc dù cả men tiêu hóa và men vi sinh đều giúp cho quá trình tiêu hóa tốt hơn và tăng cường khả năng miễn dịch, chống lại bệnh tật nhưng thực chất, chúng hoàn toàn khác nhau và đảm nhiệm những chức năng khác nhau.
Men tiêu hóa có thể được sản xuất bởi cơ thể còn men vi sinh phải được bổ sung thông qua chế độ ăn uống hoặc các chế phẩm bổ sung từ bên ngoài. Trong khi men tiêu hóa giúp phá vỡ các phân tử thức ăn, thì men vi sinh giúp duy trì sự cân bằng lành mạnh các vi khuẩn có trong ruột.
Lợi ích khi dùng chung men tiêu hóa và men vi sinh
Men tiêu hóa và men vi sinh hoạt động theo cơ chế khác nhau và cùng giúp cho quá trình tiêu hóa tốt hơn, vì thế khi kết hợp 2 loại men này có thể có nhiều công dụng kỳ diệu:
- Cung cấp năng lượng cho ruột: Dùng 2 loại men này giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn tốt hơn, hấp thu tốt hơn, đồng thời tăng cường khả năng miễn dịch bằng cách kích hoạt hệ thống phòng thủ tự nhiên và tạo ra một lớp vi khuẩn bảo vệ trong ruột
- Tối đa hóa sự hấp thu chất dinh dưỡng: Các lợi khuẩn không chỉ giúp cân bằng hệ vi sinh vật trong ruột mà còn có thể tự sản xuất các enzym tiêu hóa của riêng chúng. Chúng có khả năng tạo ra những enzym thích hợp giúp phá vỡ hoàn toàn các phân tử thực phẩm giúp đường ruột hấp thụ được nhiều chất dinh dưỡng hơn
- Hạn chế những thực phẩm không dung nạp: Khi cơ thể không thể tiêu hóa một thứ gì đó đúng cách sẽ gây ra rắc rối. Khi kết hợp men tiêu hóa và men vi sinh sẽ giúp cơ thể phân hủy và hấp thu những gì mà bạn ăn
Khi nào nên dùng chung men tiêu hóa và men vi sinh?
Dù men vi sinh và men tiêu hóa khi dùng chung có nhiều lợi ích, nhưng chỉ nên dùng cả 2 loại men cùng nhau nếu được các bác sĩ chẩn đoán thiếu hụt cả 2 loại men này.
Không nên tự ý sử dụng chung men tiêu hóa và men vi sinh vì nếu lạm dụng sẽ dẫn đến những mối nguy hiểm đến sức khỏe. Nên nhớ, chỉ sử dụng khi có chỉ định của bác sĩ.
Hy vọng những thông tin trên đây sẽ giúp cha mẹ phân biệt men tiêu hóa và men vi sinh khác nhau như thế nào. Dù cả 2 loại men này có rất nhiều lợi ích nhưng cha mẹ cũng không nên quá lạm dụng. Chỉ sử dụng khi trẻ gặp phải các vấn đề về đường tiêu hóa và khi có chỉ định từ bác sĩ. Khi sử dụng, cần tuân thủ tuyệt đối hướng dẫn sử dụng để men có thể đạt được hiệu quả tốt nhất.
