Mẹ có biết phân trẻ sơ sinh có nhiều hình dạng và độ đặc sệt khác nhau. Dựa vào hình thái bên ngoài, sẽ “đọc vị” được dấu hiệu cảnh báo sức khỏe của con. Dưới đây, Fitobimbi sẽ khái quát lại để mẹ có thêm cái nhìn tổng thể về các dạng phân của trẻ sơ sinh.
Phân của trẻ sơ sinh như nào là bình thường?
Phân của trẻ sơ sinh bú mẹ
Sữa non của mẹ hoạt động như thuốc nhuận tràng, giúp đẩy phân su ra khỏi hệ thống tiêu hóa. Vì vậy khi được bú mẹ, phân trẻ sơ sinh sẽ có thay đổi sau khoảng 3 ngày với những đặc điểm như sau:
- Phân bé màu sáng, thay đổi từ xanh lá cây sang vàng tươi
- Kết cấu phân lỏng, tuy nhiên có một số bé sẽ đi phân vón, hơn sần
Ở những tuần đầu sau sinh, con sẽ đi tiêu trong hoặc sau khi được bú. Tần suất trung bình khoảng 4-6 lần/ ngày. Con số này có thể giảm xuống khi hệ tiêu hóa đã được hoàn thiện.
Phân của trẻ sơ sinh bú sữa công thức
Phân của trẻ sơ sinh khi bú sữa ngoài sẽ khác với phân của bé bú mẹ. Dưới đây là những đặc điểm mà mẹ có thể nhận biết:
- Kết cấu phân lớn bởi vì dạ dày của con không thể tiêu hóa hết sữa công thức
- Phân có màu vàng nhạt hoặc vàng nâu
- Mùi nồng
- Trẻ dễ táo bón
- Ngoài ra lượng phân của trẻ mỗi lần đại tiện cũng sẽ nhiều hơn
Đây là đặc điểm bình thường ở trẻ bú sữa công thức. Vì vậy nếu con có dấu hiệu trên thì mẹ có thể yên tâm rằng bé phát triển khỏe mạnh.
Xem rõ hơn: Trẻ uống sữa công thức đi ngoài như thế nào?
Khi trẻ dùng thức ăn đặc, phân sẽ thế nào?
Khi trẻ bắt đầu ăn thức ăn đặc, phân sẽ có sự thay đổi rõ rệt về mặt hình thái. Nhìn chung màu sắc cũng như kết cấu của phân sẽ phụ thuộc vào những gì hấp thụ. Ví dụ nếu mẹ cho con ăn nhiều cà rốt, phân sẽ có màu cam sáng.
Ngoài ra, những món ăn như nho khô, đậu nguyên hạt có thể đi thằng qua ruột và hiện diện ở trong phân. Lý giải vấn đề này chuyên gia cho biết, hệ thống tiêu hóa của trẻ còn yếu nên chưa xử lý được hết các loại thực phẩm có nhiều chất xơ. Ngoài ra, nếu con ăn được nhiều loại thức ăn thì phân cũng sẽ trở nên sẫm màu và có mùi hơn.
Phân của trẻ sơ sinh thế nào là bất thường?
Ngoài những dấu hiệu bình thường kể trên thì trong một số trường hợp mẹ còn thấy phân của bé có điểm đáng ngờ. Lúc này mẹ cần cân nhắc, đưa con đến gặp bác sĩ kịp thời
Phân trẻ sơ sinh bị tiêu chảy
Bố mẹ có thể nhận biết tình trạng tiêu chảy ở trẻ sơ sinh, dựa vào những đặc điểm sau:
- Phân có kết cấu lỏng hơn bình thường
- Tần suất đi ngoài nhiều
- Phân trào ra khỏi tã lót
- Xuất hiện máu ở trong phân
Nếu nuôi con bằng sữa của mẹ thì bé sẽ ít bị tiêu chảy hơn. Bởi theo chuyên gia, sữa mẹ có chứa kháng thể, giúp ngăn chặn các vi khuẩn phát triển. Trong khi đó, trẻ bú sữa công thức thường dễ lây nhiễm mầm bệnh qua đường tiêu hóa vì vậy nguy cơ tiêu chảy cũng sẽ cao hơn. Trường hợp trẻ sơ sinh bị tiêu chảy có thể do các nguyên nhân như sau:
- Nhiễm trùng
- Phản ứng với thuốc
- Nhạy cảm quá mức hoặc dị ứng với một loại thức ăn
- Phản ứng với sữa công thức
Ngoài ra, ở trẻ lớn tháng tiêu chảy cũng là biểu hiện của bệnh táo bón nặng. Phân tươi rò rỉ qua phần phân cứng bị mắc kẹt tại hậu môn. Tình trạng này thường sẽ biến mất sau 24h mà không cần phải điều trị. Tuy nhiên, nếu bệnh trở nặng trẻ đi phân lỏng nhiều hơn 6 lần/ ngày thì cần đưa con đi khám. Tránh bị mất nước, đe dọa tính mạng.
Phân của trẻ sơ sinh bị táo bón
Khi bị táo bón, trẻ sẽ đỏ mặt, căng thẳng và rặn hết sức. Đây thực ra là một hiện tượng khá phổ biến ở trẻ sinh mà mẹ có thể nhận biết dựa các dấu hiệu như:
- Trẻ gặp khó khăn khi đi đại tiện
- Phân nhỏ, ráo đôi khi lại lớn và cứng hơn so với bình thường
- Bụng bé luôn căng
- Xuất hiện máu trong phân có thể là do hậu môn chảy máu vì con cố rặn thải phân ra ngoài
Trẻ sơ sinh bú mẹ thường ít táo hơn bé dùng sữa ngoài. Bởi vì sữa mẹ có chứa tất cả thành phần dinh dưỡng giúp làm mềm phân để con đi tiêu dễ dàng.
Ngoài ra trẻ bị táo bón còn có thể do các nguyên nhân như:
- Sốt
- Mất nước
- Thực đơn thay đổi
- Tác dụng phụ của một số thuốc
Thậm chí, một vài trường hợp trẻ bị táo bón còn là bởi vì nhịn tiêu. Để làm dịu hơn tình trạng táo bón mẹ nên cho con dùng thêm điện giải, bổ sung thực phẩm chứa nhiều chất xơ hoặc massage bụng cho bé. Trường hợp táo bón kéo dài mẹ nên đưa con đến gặp bác sĩ để tìm nguyên nhân và cách điều trị kịp thời.
Phân sống ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh đi ngoài phân sống là tình trạng thức ăn chưa được tiêu hóa bị lẫn vào phân và thải ra ngoài. Phân sống ở trẻ sơ sinh có thể hiếm gặp vì nguồn dinh dưỡng của bé lúc này chủ yếu là sữa. Nhưng đối với trẻ đã bước vào tuổi ăn dặm thì tình trạng này xuất hiện thường xuyên.
Việc trẻ sơ sinh đi ngoài phân sống khiến cho không ít cha mẹ lo lắng. Nhưng tin vui là điều này không có gì đáng nguy hiểm. Bởi trong giai đoạn tập ăn, trẻ có thể đi ngoài nhiều lần trong khi thức ăn ở trong ruột già chưa kịp tiêu hóa dẫn đến hiện tượng phân lẫn thức ăn. Sau một thời gian, khi bé biết ngồi bô và ít đi ngoài thì ruột già, vi khuẩn có lợi và men tiêu hóa sẽ đủ thời gian tiêu hóa thức ăn, giúp con cải thiện.
Tuy nhiên, trong vài trường hợp, tình trạng đi ngoài phân sống có thể là dấu hiệu xấu, cảnh báo cho mẹ biết rằng hệ thống tiêu hóa của con đang có vấn đề. Một trong đó là hội chứng ruột kích thích, không dung nạp thức ăn, dị ứng, nhiễm khuẩn hoặc bị nhiễm bệnh Celiac.
Những căn bệnh này khiến hệ tiêu hóa của con yếu ớt, không thể xử lý thức ăn. Vì vậy nếu trẻ sơ sinh đi ngoài phân sống kèm theo dấu hiệu lờ đờ, đau bụng, chậm phát triển thì mẹ cần đưa con đến bệnh viện kiểm tra.
Nhìn màu phân của trẻ sơ sinh đoán bệnh
Dựa vào màu sắc của phân, người ta có thể nhận biết tình trạng sức khỏe của bé. Cụ thể:
- Phân xanh đen: Đây là màu của phân su. Màu phân này hết sức bình thường và không có gì lo ngại. Nếu phân có màu đen, trắng, đất sét hoặc lẫn máu, nhầy mẹ cần gọi điện cho các bác sĩ nhi khoa
- Phân trẻ màu vàng: Trong những tuần đầu sau sinh, trẻ bú sữa mẹ sẽ đi ngoài khoảng 3-4 lần. Phân lỏng, có màu vàng mù tạt, thậm chí xuất hiện hạt nhỏ phía trên
- Phân màu xanh: Với trẻ bú sữa công thức, việc phân có màu xanh lục là điều bình thường. Bởi vì đôi khi chất sắt trong sữa chưa kịp tiêu hóa. Tuy nhiên, nếu trẻ đi phân màu xanh kèm theo quấy khóc, khó chịu thì rất có thể con đã dị ứng với đạm sữa bò. Với trẻ bú mẹ hoàn toàn việc đi phân có màu xanh, đôi khi kèm bọt cho thấy con đã ăn nhiều sữa đầu và thiếu sữa sau. Phân có nhầy xanh đôi khi còn là dấu hiệu cho thấy đường ruột của bé kích thích hoặc bị tiêu chảy
- Phân có màu trắng: Dù bé đang ăn sữa mẹ hay là sữa ngoài, việc đi phân có màu trắng hoặc xám đều khá nguy hiểm. Bởi đây có thể là dấu hiệu của bệnh gan. Vì vậy hãy đưa con đến bệnh viện ngay khi thấy dấu hiệu này
- Phân có màu cam: Nếu bé bắt đầu ăn dặm, phân có màu cam có thể là do thực phẩm như cà rốt, khoai lang. Tuy nhiên, nếu bé vẫn đang ăn dặm hoàn toàn bằng sữa của mẹ thì rất có thể là do thực đơn hàng ngày có màu nhân tạo hoặc mẹ đang dùng loại thuốc nào đó. Theo các chuyên gia, phân của trẻ sơ sinh có màu cam không phải tình trạng lo ngại. Nhưng để yên tâm thì mẹ có thể đưa bé đến viện kiểm tra
- Phân có màu đỏ: Nếu bé bú mẹ hoàn toàn thì việc đi ngoài phân đỏ cũng không phải vấn đề lớn. Có thể con đã nuốt máu từ các vết nứt ở núm vú hoặc do nứt kẽ hậu môn. Nếu bé ăn dặm, thì mẹ cần phải kiểm tra lại các thực phẩm có màu mà con đã ăn. Tuy nhiên, dù là trong trường hợp nào, nếu phân thực sự có máu đỏ tươi, xuất hiện nhiều lần thì đây có thể là các dấu hiệu cảnh báo con bị nhiễm trùng hoặc dị ứng thực phẩm
Giải pháp cho mẹ khi trẻ sơ sinh đi phân bất thường
Trẻ sơ sinh đi ngoài bất thường là tình trạng thường gặp bởi hệ tiêu hóa của con chưa được ổn định. Dưới đây là những biện pháp giúp mẹ chăm sóc bé được hiệu quả trong trường hợp này.
- Cho trẻ bú mẹ đúng cách. Trẻ sơ sinh nên bú cạn sữa ở một bên vú rồi chuyển qua bên còn lại.
- Mẹ cho con bú nên cân chỉnh lại chế độ ăn uống hàng ngày của mình. Hạn chế thực phẩm cay nóng, nhiều dầu. Đồng thời tăng cường trái cây, rau xanh và các thực phẩm giàu đạm.
- Với trẻ bú sữa công thức mẹ nên tìm sữa phù hợp thể trạng, cơ địa cũng như khả năng hấp thụ của con. Ưu tiên sữa mát, thân thiện với hệ tiêu hóa.
- Nếu trẻ gặp các vấn đề về tiêu hóa như tiêu chảy, táo bón mẹ có thể bổ sung men vi sinh, men tiêu hóa, kẽm theo chỉ định của bác sĩ
- Thường xuyên theo dõi tình hình đi ngoài của bé. Nếu có dấu hiệu bất thường như phân lỏng, nhiều bọt, nhầy máu mẹ cần đưa bé đi gặp bác sĩ.
Phân của trẻ sơ sinh có thể cho mẹ biết được tình trạng sức khỏe của con. Vì vậy, giai đoạn đầu đời mẹ nên chú ý quan sát đến yếu tố này. Nếu thấy dấu hiệu bất thường về mặt hình thái cũng như màu sắc của phân thì hãy đưa con đến gặp bác sĩ.
