Trẻ bị táo bón là vấn đề khiến nhiều mẹ bỉm lo lắng. Bởi tình trạng này nếu để kéo dài có thể ảnh hưởng sức khỏe của con. Vậy trẻ bị táo bón mẹ nên làm gì? Bài viết dưới đây sẽ giải đáp vấn đề liên quan của tình trạng này.
Bé bị táo bón là gì?
Táo bón là tình trạng trẻ đi tiêu ít (dưới 3 lần/tuần), phân khô cứng, khó đi, gây đau rát. Nguyên nhân thường do chế độ ăn thiếu chất xơ, sinh hoạt kém lành mạnh. Dù không quá nguy hiểm, nếu để kéo dài có thể ảnh hưởng sự phát triển, vì vậy cha mẹ cần theo dõi và đưa trẻ đi khám sớm.
Táo bón ở trẻ được chia làm 2 loại:
Táo bón chức năng: Do ăn uống thiếu chất, thói quen sinh hoạt không hợp lý.
Táo bón bệnh lý: Do các bệnh về tiêu hóa, thần kinh, tuyến giáp hoặc hậu môn. Mặc dù ít gặp nhưng cần phát hiện sớm để tránh biến chứng.
Dấu hiệu nhận biết táo bón ở trẻ
Cha mẹ có thể dễ dàng nhận biết tình trạng táo bón ở trẻ dựa vào dấu hiệu dưới đây:
- Bé đang bú bình nhưng khoảng 3 ngày không đi vệ sinh
- Trẻ bú mẹ khoảng 1 tuần không đi vệ sinh
- Trẻ có tiếng rên nhẹ và mặt ửng đỏ khi đi ngoài
- Phân khô cứng, vón cục, kích thước phân lớn hơn mức bình thường
- Trẻ thường tỏ vẻ sợ sệt, quấy khóc khi được bố mẹ cho đi đại tiện
- Ngoài ra một số bé còn xuất hiện tình trạng căng cứng bụng, đầy hơi, phân có máu khi bị táo bón
Dựa theo tiêu chuẩn ROM III đưa ra thì trẻ bị táo bón cần phải có ít nhất 2 trong các biểu hiện sau. Thời gian xuất hiện các dấu hiệu này tối thiểu là 12 tuần.
- Số lần đại tiện dưới 3 lần/ tuần
- Có ít nhất 1 trong các dấu hiệu sau khi đi đại tiện: Căng thẳng, phân khô, cứng, sần; cảm giác chưa đi hết phân ra ngoài, cảm nhận được sự tắc nghẽn ở phía hậu môn và phải dùng sức để rặn đi ngoài
Nguyên nhân trẻ em bị táo bón
Theo chuyên gia, táo bón ở trẻ có 2 nhóm nguyên nhân chính: thực thể và chức năng.
1. Nguyên nhân thực thể
Gồm các bệnh lý về tuyến giáp, thần kinh hoặc hệ tiêu hóa:
Cường giáp: Giảm hoạt động cơ ruột, gây táo bón, khó tiêu.
Phì đại tràng bẩm sinh: Trẻ nhẹ cân, nôn ói, phân nhỏ; cần mổ sớm để tránh biến chứng như phình đại tràng, nhiễm trùng, thủng ruột.
Đái tháo đường: Hạn chế hấp thu dinh dưỡng, rối loạn tiêu hóa, dễ táo bón.
Bệnh thần kinh: Trẻ bại não, chậm phát triển hoặc vấn đề cột sống thường bị táo bón nặng.
2. Nguyên nhân chức năng
Thường liên quan thói quen sinh hoạt và dinh dưỡng:
Nhịn đi tiêu: Phân ứ đọng lâu, cứng và khó đại tiện.
Chế độ ăn thiếu chất xơ, ít nước hoặc chuyển từ ăn lỏng sang rắn đột ngột khiến trẻ khó thích nghi.
Tác dụng phụ thuốc: Một số thuốc chống trầm cảm gây táo bón.
Yếu tố di truyền: Trẻ có thể thừa hưởng xu hướng táo bón từ người thân.
Hậu quả khi trẻ táo bón kéo dài
Nhiều phụ huynh nghĩ táo bón sẽ tự hết, nhưng nếu không xử lý, trẻ có thể gặp các biến chứng:
Biếng ăn: Phân tồn đọng gây đầy bụng, chướng hơi, khiến trẻ bỏ bữa, chán ăn.
Suy dinh dưỡng: Ăn uống kém, hấp thu dinh dưỡng kém, dẫn đến thiếu chất.
Nứt kẽ hậu môn: Phân khô, cứng buộc trẻ phải rặn nhiều, gây tổn thương.
Bệnh trĩ: Kéo dài có thể dẫn tới trĩ, lòi dom, chảy máu.
Trẻ dễ bị táo bón vào các giai đoạn nào?
Táo bón thường xuất hiện ở 3 thời điểm:
1. Bắt đầu ăn dặm (khoảng 6 tháng): Chuyển từ sữa mẹ sang sữa công thức và thức ăn ngoài, nếu thiếu chất xơ và nước, trẻ dễ táo bón.
2. Tập ngồi bô: Một số trẻ nhịn đại tiện vì không muốn ngồi bô, làm phân khô cứng.
Vì không ngồi bô nên trẻ thường nhịn tiêu
3. Bắt đầu đi học: Trẻ ngại đi vệ sinh ở trường, cố nhịn, khiến tình trạng nặng hơn.
Trẻ bị táo bón nên ăn gì, kiêng gì để nhanh khỏi?
Ăn uống sai cách là một trong những nguyên nhân khiến trẻ khó tiêu. Vì vậy để cải thiện tình trạng này mẹ hãy xây dựng cho con chế độ ăn phù hợp. Cụ thể:
Thực phẩm nên ăn
Mồng tơi: Tính mát, nhuận tràng, hỗ trợ tiêu hóa.
Bắp cải: Giàu chất xơ và vitamin, có thể luộc, nấu canh, thêm vào cháo.
Khoai lang: Nhuận tràng tự nhiên, có thể nấu súp, cháo hoặc luộc.
Bơ: Giàu chất xơ, dễ chế biến thành sinh tố, salad.
Sữa chua: Cung cấp lợi khuẩn, cân bằng hệ vi sinh đường ruột (2–3 lần/tuần).
Ngoài ra, có thể bổ sung vừng đen, dưa hấu, đu đủ, bột sắn dây và các loại quả giàu chất xơ.
Thực phẩm nên kiêng
Đồ chiên rán, nhiều dầu mỡ: Gây khó tiêu, làm nặng triệu chứng.
Ngũ cốc chế biến sẵn: Mất nhiều chất xơ, dễ gây táo bón.
Thịt đỏ: Nhiều đạm và chất béo, làm phân khô, khó đào thải.
Bánh kẹo, nước ngọt: Tăng gánh nặng tiêu hóa, gây đầy hơi, chướng bụng, khó đi tiêu.
Cách điều trị trẻ bị táo bón
Bé bị táo bón mẹ hãy áp dụng những biện pháp sau để con cải thiện nhanh chóng.
Cho con uống nhiều nước
Mất nước thường xuyên có thể gây ra tình trạng táo bón ở trẻ. Vì vậy mẹ hãy tăng cường lượng nước cho con theo liều lượng sau.
- Trẻ bắt đầu ăn dặm cần 600ml nước/ ngày
- Trẻ từ 1-3 tuổi cần 900ml nước/ ngày
- Trẻ từ 3-5 tuổi cần 12000ml nước/ ngày
- Trẻ lớn hơn 10 tuổi ngày cần 1500-2000ml nước/ ngày
Để đạt hiệu quả mẹ nên sử dụng nước lọc, nước ép hoa quả, tránh xa loại nước có gas. Vì chúng có thể khiến cho triệu chứng táo bón nặng hơn.
Bổ sung chất xơ
Trẻ bị táo bón cần được nạp thêm chất xơ. Bởi vì điều này sẽ giúp nâng cao khả năng vận động của ruột, giúp phân đi qua dễ dàng. Thực tế, kết quả đánh giá cũng đã cho thấy 77% trường hợp táo bón mạn tính có cải thiện tốt khi dùng chất xơ. Do đó mẹ hãy tăng cường rau xanh và hoa quả chín như cam, quýt, bưởi, đu đủ, súp lơ, mồng tơi, rau dền cho bé.
Hỗ trợ thêm bằng Fitobimbi Isilax
Ngoài chế độ ăn giàu chất xơ, mẹ có thể dùng Fitobimbi Isilax – siro nhập khẩu từ Ý, với chiết xuất tự nhiên từ cây Manna, mận, táo, cẩm quỳ, inulin và pectin táo. Sản phẩm giúp:
Hỗ trợ nhuận tràng nhẹ nhàng, giảm táo bón kéo dài.
Bổ sung chất xơ hòa tan, cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
An toàn cho trẻ từ 6 tháng tuổi, không chứa gluten, lactose.
Cách dùng:
Trẻ 6 tháng – 12 tuổi: 15–45ml/ngày (1–3 muỗng), uống buổi tối trước khi ngủ.
Có thể uống trực tiếp hoặc pha với nước, sữa, nước ép.
Nên duy trì 1–3 tháng tùy mức độ để đạt hiệu quả tốt nhất.
Fitobimbi Isilax là giải pháp thảo dược châu Âu được nhiều phụ huynh tin chọn, giúp bé đi tiêu dễ dàng và cải thiện tiêu hóa an toàn.
Cho bé đi vệ sinh đúng giờ
Để cải thiện tình trạng bé bị táo bón mẹ nên khuyến khích con đi vệ sinh vào những thời điểm nhất định trong ngày, nhất là sau bữa ăn chính. Hãy để bé tập ngồi ít nhất 10 phút/ lần. Có thể đặt một chiếc ghế nhỏ dưới chân để hỗ trợ con đi phân dễ dàng.
Khuyến khích trẻ vận động
Nghe qua có vẻ khó tin nhưng việc vận động lại sẽ hỗ trợ trị chứng táo bón ở trẻ. Lý do là bởi vận động sẽ giúp các bé tăng nhu động ruột và dễ tiêu hơn. Vì vậy mỗi ngày mẹ hãy dành ra 30-60 phút để chơi cùng con.
Massage bụng bé
Một số động tác massage có thể cải thiện triệu chứng táo bón ở trẻ. Do đó mẹ hãy bỏ túi và làm theo những bước sau:
- Bước 1: Làm ấm bàn tay bằng cách chà xát vào nhau. Sau đó nhỏ vài giọt dầu massage
- Bước 2: Đặt bé nằm ngửa, dùng đầu ngón tay, ấn nhẹ lên bụng thành hình chữ U ngược. Bắt đầu di chuyển từ trái lên trên, kéo ngang qua rốn rồi di chuyển xuống
- Bước 3: Lặp lại động tác này từ 10-15 lần, ngày 2-3 lần
Bổ sung lợi khuẩn
Trẻ bị táo bón có thể là do vi sinh đường ruột bị mất cân bằng. Vì vậy mẹ hãy bổ sung lợi khuẩn cho con bằng cách tăng cường sữa chua, men vi sinh, kẹo dẻo lợi khuẩn. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn trước khi áp dụng mẹ hãy hỏi qua ý kiến bác sĩ.
Cách phòng ngừa tình trạng trẻ bị táo bón
Trẻ bị táo bón có thể phòng ngừa bằng những biện pháp như sau:
- Theo dõi việc đi vệ sinh hàng ngày của bé
- Tập cho con thói quen đi vệ sinh vào những khung giờ cố định trong ngày
- Khuyến khích các bé ăn nhiều hoa quả, rau xanh và bổ sung nước đầy đủ
- Đưa bé ra ngoài tham gia các hoạt động thể dục, thể thao ngoài trời. Tránh việc ngồi lâu và ít vận động
Trên đây là những thông tin liên quan đến việc trẻ bị táo bón. Trường hợp bệnh tình kéo dài và không có sự thuyên giảm mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ để được tư vấn kỹ hơn.
