Chân vòng kiềng ở trẻ không những gây mất thẩm mỹ mà còn là dấu hiệu của nhiều bệnh lý về xương. Tuy nhiên, không phải trường hợp chân trẻ sơ sinh bị cong nào cũng cần can thiệp, thậm chí nếu can thiệp không đúng còn gây ảnh hưởng nặng nề hơn. Cùng Fitobimbi tìm hiểu bài viết dưới đây để nắm rõ hơn về tình trạng phổ biến này ở trẻ hiện nay nhé!
Chân vòng kiềng ở trẻ là gì?
Chân vòng kiềng hay còn gọi là chân cong, chân hình chữ O là thuật ngữ mô tả một dạng bất thường ở chân hay gặp ở trẻ sơ sinh và trẻ em dưới 2 tuổi. Hiểu một cách đơn giản, chân vòng kiềng tình trạng một hoặc 2 chân bị cong vòng ra ngoài, ngay cả khi áp sát chân gần lại thì vẫn có khoảng cách giữa hai đầu gối, tạo thành hình vòng nên dân gian thường gọi là chân vòng kiềng.
Nguyên nhân chân trẻ sơ sinh bị cong
Chân vòng kiềng được chia thành 2 loại: sinh lý và bệnh lý. Cụ thể như sau:
Chân vòng kiềng sinh lý
Theo thống kê, có khoảng 70% trẻ sơ sinh trong năm đầu đời bị vòng kiềng do quá trình phát triển trong tử cung mẹ chật hẹp nên chân có xu hướng cong vào. Do đó, khi chào đời, ba mẹ có thể nhận thấy chân bé bị vòng kiềng, đây là một điều tất yếu của trong quá trình tăng trưởng và phát triển xương của trẻ. Tuy nhiên, tình trạng này sẽ sớm được khắc phục. Chân của trẻ sẽ bắt đầu duỗi thẳng khi chúng biết đi, thường là từ 12 – 18 tháng tuổi.
Chân vòng kiềng bệnh lý
Trái ngược với chân vòng kiềng do sinh lý, tình trạng trẻ bị chân vòng kiềng bệnh lý cần được ba mẹ phát hiện và khắc phục sớm, nếu không hình dáng chân này sẽ đi theo trẻ suốt đời.
Yếu tố di truyền
Chân vòng kiềng là một dạng dị tật có liên quan đến yếu tố di truyền. Nếu bố hoặc mẹ trước đây bị tật chân cong thì bé cũng có nguy cơ mắc phải. Theo kết quả nghiên cứu, tỷ lệ bé trai chân vòng kiềng cao gấp 3 lần so với bé gái. Đây là đặc điểm di truyền nên thường không có biện pháp chữa trị.
Thiếu vitamin D
Đây là nguyên nhân phổ biến nhất. Vitamin D có tác dụng “dẫn đường” canxi, photpho đến xương. Vì vậy, nếu trẻ bị thiếu vitamin D trong thời gian dài thì khả năng hấp thụ những chất này của xương sẽ bị cản trở. Từ đó sự phát triển của xương cũng bị ảnh hưởng theo, dẫn đến những biến dạng xương phổ biến như vòng kiềng, vẹo cột sống,…
Bệnh Blount
Bệnh Blount hay còn gọi là bệnh vẹo trong xương chày, gây ra sự tổn thương và phát triển bất thường của đĩa sụn đầu trên xương chày. Khi trẻ bắt đầu tập đi, chân sẽ dễ bị uốn cong hơn. Bệnh Blount có biểu hiện rất sớm, nhưng trong một số trường hợp, các triệu chứng không đáng chú ý cho đến khi trẻ lớn.
Các bệnh lý khác
Ngoài ra, chân vòng kiềng còn gặp ở những trẻ bị ngộ độc chất hóa học như chì, flo,… gây ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của xương.
Dấu hiệu nhận biết trẻ bị chân vòng kiềng
Trẻ bị chân vòng kiềng có thể được nhận biết khi chúng bắt đầu giai đoạn tập đi. Vì vậy, để có thể phát hiện sớm, ba mẹ cần chú ý nhiều tới trẻ. Cụ thể như sau:
- Chân trẻ có biểu hiện đau, tê chân, nhức chân khiến trẻ gặp khó khăn trong việc di chuyển
- Hai chân không đối xứng
Sau khi nhận định trẻ có các dấu hiệu trên, ba mẹ có thể khẳng định chắc chắn việc chân trẻ bị vòng kiềng bằng cách như sau: Đặt trẻ nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng, áp sát 2 mắt cá chân với nhau. Tại vị trí lồi cầu của xương đùi, tiến hành đo khoảng cách giữa 2 đầu gối của trẻ. Nếu con số đo được nhỏ hơn 10cm thì xương của trẻ vẫn phát triển bình thường. Ngược lại, nếu khoảng cách đo được lớn hơn 10cm thì khả năng cao trẻ đang bị chân vòng kiềng.
Nhận biết chân vòng kiềng sinh lý
Chân vòng kiềng sinh lý bao gồm nhiều kiểu:
- Chân vòng kiềng hình chữ O (Genu Varum): Thường gặp ở nhóm trẻ từ 1 – 2 tuổi
- Chân vòng kiềng hình chữ X: Phổ biến ở nhóm trẻ từ 3 – 4 tuổi
- Trẻ từ 6 tuổi thì trục chi trên sẽ thẳng như người lớn
Nếu trẻ có chân vòng kiềng đối xứng, khoảng cách giữa 2 mắt cá chân và 2 đầu gối không quá 8cm, chân vòng kiềng chữ O hoặc chữ X theo đúng độ tuổi trên thì có thể kết luận trẻ bị chân vòng kiềng sinh lý. Với trường hợp này, hầu hết trẻ sẽ tự khỏi hoàn toàn sau 7 tuổi.
Chẩn đoán chân vòng kiềng bệnh lý
Kết luận chân vòng kiềng bệnh lý cần được sự chẩn đoán của bác sĩ chuyên môn. Theo đó, bác sĩ sẽ tiến hành chụp X – quang xương để xác định để xác định có tổn thương mặt trong, đầu trên xương chày hay không. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể dựa vào các xét nghiệm hình ảnh khác để phát hiện các bất thường ở chân và đầu gối. Bên cạnh đó, trường hợp nghi ngờ trẻ chân vòng kiềng do còi xương hoặc một bệnh lý nào đó, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm máu để xác định.
Cách hỗ trợ điều chỉnh chân vòng kiềng ở trẻ
Dưới đây là một số biện pháp hỗ trợ điều chỉnh khi trẻ bị chân vòng kiềng, chân cong:
Bú sữa mẹ
Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng vàng cho trẻ sơ sinh, giàu hàm lượng dinh dưỡng và các loại vitamin tốt cho sự phát triển xương. Chuyên gia khuyến nghị, trẻ cần được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để hệ xương phát triển tốt nhất. Không chỉ vậy, trong sữa mẹ còn có vitamin D, giúp trẻ hạn chế còi xương – nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng chân vòng kiềng.
Khi trẻ bước vào độ tuổi ăn dặm, bên cạnh nguồn sữa mẹ, phụ huynh nên bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng cho trẻ từ thực phẩm để cung cấp đủ lượng canxi và vitamin D.
Bài tập cho trẻ chân vòng kiềng
Bài tập 1: Đạp xe nằm
Bài tập này giúp chân trẻ được kéo dãn thẳng, đồng thời cũng có tác dụng ngăn ngừa táo bón hiệu quả. Cách thực hiện như sau:
- Đặt trẻ nằm ngửa trên thảm
- Hai tay nắm lấy đầu gối của trẻ và di chuyển về hướng bụng
- Đưa chân phải của bé lên, chân trái kéo xuống giống như đang đạp xe
- Thực hiện động tác nhẹ nhàng, liên tục sau 1 phút, sau đó nghỉ 1 phút và tiếp tục. Thực hiện 3 – 4 lần
Bài tập 2: Quay chân tròn
Bài tập này giúp cơ đùi và xương chân thêm dẻo dai. Cách thực hiện như sau:
- Đặt trẻ nằm ngửa
- Tay nắm lấy cổ chân trẻ, di chuyển từ từ sang hai bên theo hướng xuống dưới
- Thực hiện động tác này liên tục trong 5 – 10 phút
Bài tập 3: Co duỗi chân
Động tác này giúp xương chậu của bé phát triển, đồng thời ngăn ngừa triệu chứng táo bón. Cách thực hiện như sau:
- Đặt trẻ nằm ngửa
- Hai tay mẹ nắm lấy hai bắp chân của trẻ
- Đẩy ngược hai chân về phía bụng, sau đó đồng thời kéo cả hai chân bé duỗi ra
- Thực hiện liên tục 15 – 20 lần
Bài tập 4: Mở rộng hông
- Bài tập “mở rộng hông” giúp phát triển cơ đùi, đồng thời kích thích sự đàn hồi của cơ chân
- Đặt bé nằm ngửa
- Hai tay nắm lấy hai chân của bé, đẩy ngược chân lên phía đầu, lòng bàn chân chạm vào nhau
- Thực hiện liên tục 15 – 20 lần
Bổ sung đủ canxi và vitamin D
Bên cạnh việc bổ sung canxi, vitamin D cho bé từ sữa mẹ hay chế độ ăn hàng ngày, phụ huynh nên chủ động dự phòng bổ sung bằng các sản phẩm hỗ trợ khác. Điều này sẽ giúp bé hạn chế chân vòng kiềng, cũng như thúc đẩy sự phát triển của xương và kích thích tăng trưởng.
Như vậy, chân vòng kiềng ở trẻ là một tình trạng khá phổ biến, xảy ra như một phần của sự phát triển tự nhiên và có thể tự điều chỉnh khi trẻ lớn lên. Bên cạnh đó, trong một số trường hợp, trẻ bị chân vòng kiềng có thể do bệnh lý và cần can thiệp từ bác sĩ. Hy vọng bài viết này có thể giúp ba mẹ bớt lo lắng và tự tin hơn trong hành trình chăm sóc bé yêu.
