Mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc từ lâu đã trở thành một phần không thể thiếu trong “văn hóa” nuôi dạy con cái. Hầu hết các biện pháp được lưu truyền đều liên quan tới việc mang lại cảm giác an toàn, thoải mái từ đó giúp trẻ có giấc ngủ ngon và sâu hơn.
1. Khám phá 12 mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc suốt đêm
Dưới đây là 12 mẹo dân gian thường được các cha mẹ Việt Nam áp dụng với mong muốn giúp con có một giấc ngủ ngon hơn vào ban đêm.
1.1. Đặt cành dâu tằm đầu giường
Cành dâu tằm được tin là sở hữu năng lượng tích cực, có khả năng xua đuổi tà ma và mang lại giấc ngủ yên bình cho trẻ nhỏ. Mặc dù chưa có bằng chứng khoa học nào chứng minh điều này là đúng, nhưng việc đặt cành dâu tằm đầu giường vẫn được nhiều gia đình Việt Nam áp dụng. Việc làm này mang đến cảm giác an yên trong tâm hồn và điều đó có thể giúp mọi người ngủ ngon hơn.
1.2. Đặt dao cùn đầu giường
Tương tự như việc sử dụng cành dâu tằm, nhiều người cũng đặt dao cùn ở đầu giường với mong muốn đồ vật này sẽ giúp xua đuổi ma quỷ, bảo vệ trẻ khi trẻ ngủ. Hành vi này bắt nguồn từ niềm tin rằng vật dụng kim loại sắc nhọn như dao, kéo có khả năng trấn áp các thế lực xấu. Tuy nhiên, khi áp dụng mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc này, cha mẹ cần đảm bảo an toàn cho con bằng cách đặt dao ở vị trí xa tầm với, tránh để trẻ tiếp xúc trực tiếp.
1.3. Treo trầm hương đầu giường
Trầm hương được mệnh danh là “ông hoàng phong thủy”. Nó được tin là mang theo linh khí đất trời, có thể xua đuổi tà ma, thay đổi vận mệnh của người sử dụng. Không chỉ được dùng trong đạo Phật, trầm hương cũng được sử dụng phổ biến trong nghi lễ của nhiều tôn giáo khác bao gồm cả Công giáo, Tin lành,… Chính vì vậy, nhiều cha mẹ treo trầm hương đầu giường để giúp con ngủ con hơn.
Chưa có nghiên cứu khoa học nào chứng minh được lợi ích xua đuổi tà ma của trầm hương. Nhưng mùi hương nhẹ nhàng, vị ấm của trầm giúp an thần, có lợi cho giấc ngủ.
1.4. Xông phòng bằng bồ kết
Bồ kết có mùi thơm dễ chịu và thường được sử dụng để xông phòng, tạo không gian thư giãn, thoải mái. Mùi hương của bồ kết giúp làm sạch không khí, loại bỏ vi khuẩn và tạo ra một môi trường ngủ trong lành.
Cha mẹ không nên để trẻ ở trong phòng trong khi đang xông bồ kết. Vì khói bụi từ việc làm này có thể ảnh hưởng tới sức khỏe của con. Sau khi xông phòng xong, cha mẹ nên mở cửa phòng để không khí được lưu thông, giảm bớt khói trước khi cho trẻ vào ngủ.
1.5. Tắt đèn khi đi ngủ
Ánh sáng có thể ảnh hưởng đến chu kỳ giấc ngủ của trẻ, làm giảm khả năng sản xuất melatonin – một chất xúc tác giúp ru ngủ. Tắt đèn khi đi ngủ giúp tạo ra một môi trường tối, khuyến khích cơ thể sản xuất melatonin, giúp trẻ dễ đi vào giấc ngủ và có giấc ngủ sâu hơn. Phương pháp này có cơ sở khoa học vững chắc và là một trong những biện pháp hiệu quả để cải thiện chất lượng giấc ngủ của trẻ.
1.6. Cho bé vận động ngoài trời
Không chỉ là một mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc, tính hiệu quả của việc cho bé vận động ngoài trời vào buổi sáng còn được chứng minh bởi nhiều nghiên cứu khoa học.
Vận động ngoài trời giúp trẻ tiêu hao năng lượng, cải thiện sức khỏe và tạo cảm giác mệt mỏi tự nhiên vào buổi tối. Ánh sáng tự nhiên kết hợp với các hoạt động thể chất trong ngày giúp điều chỉnh đồng hồ sinh học của trẻ, giúp trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ và có giấc ngủ sâu hơn vào ban đêm.
Việc khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động ngoài trời không chỉ tốt cho giấc ngủ mà còn có lợi cho sức khỏe tổng thể của trẻ.
1.7. Sử dụng máy xông tinh dầu
Sử dụng máy xông tinh dầu tràm, khuynh diệp hoặc oải hương có thể giúp tạo ra không gian thư giãn, dễ chịu, hỗ trợ trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ. Tinh dầu có tác dụng làm dịu thần kinh, giảm căng thẳng và tạo cảm giác yên bình. Tuy nhiên, cha mẹ nhất định phải lựa chọn tinh dầu tự nhiên và an toàn cho trẻ nhỏ.
1.8. Đặt vỏ cam, quýt, chanh trong phòng ngủ
Vỏ cam, quýt, chanh có mùi thơm tự nhiên, có tác dụng làm sạch không khí và tạo cảm giác thư giãn. Mùi hương nhẹ nhàng từ các loại vỏ này có thể giúp trẻ cảm thấy dễ chịu hơn khi ngủ. Ngoài ra, chúng còn có khả năng xua đuổi muỗi và các loại côn trùng nhỏ, giúp bảo vệ giấc ngủ của trẻ.
1.9. Cho trẻ nằm gối đinh lăng
Gối đinh lăng được làm từ lá đinh lăng khô, có mùi thơm nhẹ và tác dụng an thần. Đinh lăng được cho là giúp lưu thông khí huyết, giảm căng thẳng và tạo giấc ngủ ngon. Nằm gối đinh lăng có thể giúp trẻ thư giãn, dễ đi vào giấc ngủ và có giấc ngủ sâu hơn. Tuy nhiên, cần đảm bảo gối được làm sạch kỹ lưỡng để tránh bụi bẩn.
1.10. Không nô đùa trước khi ngủ
Tránh cho trẻ tham gia vào các hoạt động nô đùa quá mức hoặc xem các chương trình kích động trước khi đi ngủ. Hoạt động mạnh có thể làm tăng mức adrenaline, khiến trẻ khó thư giãn và dễ gây mất ngủ.
Thay vì vui đùa trước khi ngủ, cha mẹ hãy tạo thói quen nhẹ nhàng, như đọc sách hoặc nghe nhạc nhẹ, giúp trẻ dễ dàng chuyển sang trạng thái nghỉ ngơi.
1.11. Ngâm chân bằng gừng ấm
Ngâm chân bằng nước ấm có pha thêm gừng không chỉ giúp làm ấm cơ thể mà còn giúp thư giãn, giảm căng thẳng và cải thiện tuần hoàn máu. Gừng có tác dụng kháng viêm, giảm đau và làm dịu cơ thể, giúp trẻ dễ dàng đi vào giấc ngủ. Thời gian ngâm chân tốt nhất là khoảng 10 – 15 phút trước khi đi ngủ.
1.12. Hát ru con
Hát ru là một mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc lâu đời. Biện pháp này giúp trẻ cảm thấy an toàn, được yêu thương và dễ đi vào giấc ngủ. Giọng hát nhẹ nhàng, êm ái của mẹ tạo ra âm thanh thân thuộc, mang lại cảm giác bình yên. Nhiều nghiên cứu cũng chỉ ra rằng hát ru có thể giúp trẻ thư giãn, giảm căng thẳng và có giấc ngủ sâu hơn.
2. Tại sao trẻ hay giật mình khi ngủ?
Trẻ hay giật mình khi ngủ là hiện tượng khá phổ biến và có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Dưới đây là một số lý do chính:
- Phản xạ Moro: Đây là phản xạ bẩm sinh thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh và sẽ biến mất khi trẻ lớn hơn, thường là sau 3-6 tháng. Khi có một tiếng động lớn, một cú sốc hoặc thậm chí sự thay đổi vị trí đột ngột, trẻ có thể dang rộng tay chân, giật mình và khóc.
- Hệ thần kinh chưa phát triển hoàn chỉnh: Hệ thần kinh của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn chỉnh, khiến trẻ dễ bị kích thích bởi các yếu tố bên ngoài như tiếng ồn, ánh sáng hoặc cảm giác không thoải mái. Điều này dẫn đến hiện tượng giật mình khi ngủ.
- Cảm giác không an toàn hoặc thiếu thoải mái: Trẻ có thể giật mình nếu cảm thấy không an toàn hoặc thiếu thoải mái khi ngủ. Điều này có thể do tư thế ngủ gây cảm giác khó chịu, nhiệt độ phòng không phù hợp hoặc thiếu cảm giác an toàn.
- Thay đổi môi trường: Trẻ dễ bị ảnh hưởng bởi những thay đổi trong môi trường xung quanh, chẳng hạn như chuyển từ giường của bố mẹ sang giường riêng, chuyển nhà hoặc thay đổi không gian ngủ. Những thay đổi này có thể khiến trẻ giật mình khi ngủ.
- Quá nhiều kích thích trước khi ngủ: Nếu trẻ tham gia vào các hoạt động kích thích quá mức trước khi đi ngủ, chẳng hạn như nô đùa, xem tivi hoặc sử dụng thiết bị điện tử, hệ thần kinh của trẻ có thể bị kích thích quá mức, dẫn đến khó thư giãn và dễ giật mình khi ngủ.
Để giúp trẻ ngủ ngon hơn và giảm hiện tượng giật mình, phụ huynh có thể áp dụng một số biện pháp như tạo môi trường ngủ yên tĩnh, thoải mái; duy trì thói quen ngủ đều đặn và hạn chế các hoạt động kích thích trước khi đi ngủ.
3. Các sai lầm ảnh hưởng đến giấc ngủ của trẻ
Bên cạnh việc áp dụng các mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc, cha mẹ cũng nên tránh các sai lầm phổ biến có thể ảnh hưởng tiêu cực đến giấc ngủ của con. Cụ thể như sau:
- Không có lịch trình ngủ đều đặn: Không có lịch trình ngủ đều đặn khiến trẻ khó có thể điều chỉnh đồng hồ sinh học của mình. Trẻ cần có thói quen ngủ và thức dậy vào cùng một thời điểm mỗi ngày để giúp cơ thể quen với nhịp điệu ngủ.
- Thời gian ngủ không đủ hoặc không phù hợp với độ tuổi: Mỗi độ tuổi có nhu cầu giấc ngủ khác nhau. Trẻ sơ sinh cần ngủ nhiều hơn so với trẻ lớn hơn. Ngủ không đủ giấc có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và sự phát triển của trẻ.
- Môi trường ngủ không thoải mái: Môi trường ngủ không thoải mái có thể làm trẻ khó ngủ. Các yếu tố như ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ phòng và độ ẩm đều ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ của con. Phòng ngủ cần yên tĩnh, tối, mát mẻ và thoải mái.
- Sử dụng thiết bị điện tử trước khi ngủ: Ánh sáng xanh từ màn hình điện thoại, máy tính bảng hoặc tivi có thể làm gián đoạn sản xuất melatonin. Trẻ nên tránh tiếp xúc với thiết bị điện tử ít nhất một giờ trước khi đi ngủ.
- Cho trẻ ngủ muộn: Thói quen cho trẻ đi ngủ muộn có thể dẫn đến thiếu ngủ và ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể của trẻ. Trẻ nên đi ngủ sớm và có một giấc ngủ đủ dài để đảm bảo phát triển tốt.
- Quá phụ thuộc vào việc bế hoặc rung lắc để dỗ ngủ: Mẹ thường bế, rung lắc hoặc cho bú để dỗ trẻ ngủ. Tuy nhiên, nếu quá phụ thuộc vào những biện pháp này, trẻ có thể khó tự ngủ khi không có sự giúp đỡ. Cha mẹ nên giúp trẻ học cách tự ngủ mà không phụ thuộc vào các biện pháp dỗ ngủ.
- Bỏ qua dấu hiệu buồn ngủ của trẻ: Trẻ thường có các dấu hiệu buồn ngủ như dụi mắt, ngáp, hoặc quấy khóc. Bỏ qua những dấu hiệu này và không cho trẻ đi ngủ kịp thời có thể làm trẻ mệt mỏi, khó ngủ hơn.
Dù một số mẹo dân gian giúp trẻ ngủ sâu giấc chưa được khoa học chứng minh tính hiệu quả, nhưng nhìn chung, chúng an toàn. Việc áp dụng các biện pháp này một cách hợp lý có thể mang lại những tác động tích cực cho giấc ngủ của con.
