Ranh giới giữa trẻ hiếu động và tăng động rất mong manh. Cả 2 trường hợp này ở trẻ đều có những đặc điểm chung khó thể nhận biết. Vì vậy, bố mẹ cần phân biệt trẻ hiếu động và trẻ tăng động để đưa ra biện pháp điều trị phù hợp.
Vì sao trẻ hiểu động dễ bị nhầm lẫn là trẻ tăng động?
Trẻ em là “chúa” nghịch ngợm, dường như “bình” năng lượng trong trẻ luôn đầy ắp và không bao giờ cạn kiệt. Đôi khi người lớn mới chính là người “mệt” hơn khi chăm trẻ.
Hội chứng tăng động đang ngày càng phổ biến ở trẻ. Ranh rới giữa hội chứng này và tính cách hiếu động ở trẻ nhỏ thật sự rất mong manh. Có lẽ vì lý do này mà người lớn chúng ta thường vội “kết án” trẻ hiếu động là tăng động, sau đó tìm mọi cách điều trị. Trong khi đó, những đứa trẻ thực sự tăng động lại không được quan tâm, chú ý đúng mực. Tình trạng kéo dài sẽ gây ảnh hưởng đến kết quả học tập, sự hòa nhập, kết nối với các mối quan hệ bạn bè, xã hội,… Những điều này sẽ tạo rào cản lớn cho sự phát triển của trẻ trong tương lai.
??? Tăng động giảm chú ý có chữa được không?
Trong cả 2 trường hợp, trẻ đều có điểm chung là rất nghịch ngợm, chạy nhảy, leo trèo liên, thậm chí là nói không ngừng nghỉ. Do đó, bố mẹ cần phân biệt rõ trẻ hiếu động và trẻ tăng động để có cách can thiệp phù hợp.
Phân biệt trẻ hiếu động và trẻ tăng động
Ngày nay, chúng ta nghe rất nhiều về ADHD. Dường như ADHD là điều đầu tiên mọi nghĩ đến khi một đứa trẻ hiếu động, nghịch ngợm. Nhưng có phải mọi đứa trẻ “siêu” hiếu động đều bị chẩn đoán là ASHD không?
Nếu bạn đang đặt câu hỏi liệu con bạn chỉ đơn giản là hiếu động hay nghiêm trọng hơn là tăng động, thì việc tìm hiểu các triệu chứng của ADHD có thể hữu ích.
Tìm hiểu về trẻ ADHD
ADHD là từ viết tắt của rối loạn tăng động giảm chú ý. Đây là một tình trạng tâm lý và sinh học, ảnh hướng đến khả năng tập trung của trẻ. Điều này có nghĩa là cho dù trẻ có muốn chú ý đến một nhiệm vụ nào đi chăng nữa thì bộ não cũng sẽ ngăn chúng làm điều này trong thời gian dài.
Các triệu chứng phổ biến nhất của ADHD là không chú ý, bốc đồng và tăng động. Thiếu chú ý mô tả một đứa trẻ dường như không lắng nghe khi được nói chuyện, gặp khó khăn trong việc ngăn nắp, không nhớ mọi thứ hoặc làm theo hướng dẫn, hoặc dễ bị phân tâm. Trong khi đó, tăng động nói đến một đứa trẻ liên tục quấy khóc hoặc ngồi lì, không thể ngồi yên, nói quá nhiều hoặc nóng nảy. Các dấu hiệu bốc đồng ở trẻ trông giống như hành động mà không suy nghĩ, đoán câu trả lời thay vì suy nghĩ thấu đáo, dễ nổi nóng hoặc làm gián đoạn cuộc trò chuyện.
Tìm hiểu về trẻ hiếu động
Hiếu động là đặc điểm tính cách phổ biến ở trẻ dưới 5 tuổi. Bản năng của trẻ là thăm dò, có lẽ những hành động chạy nhảy, chạm mọi thứ chính là cách chúng khám phá thế giới bên ngoài.
Trong một mức độ nào đó, hiếu động sẽ được coi là biểu hiện của trẻ nhanh nhẹn, thông minh. Vì đa phần những đứa trẻ này đều có khả năng tiếp thu kiến thức và nắm bắt vấn đề rất tốt. Ngoài ra, tính cách này cũng giúp trẻ phát huy tối đa năng lực sáng tạo và óc sáng tạo.
Một đứa trẻ ADHD và một đứa trẻ chỉ hiếu động có thể biểu hiện theo cách tương tự, nhưng yếu tố phân biệt sẽ là một đứa trẻ chỉ đơn giản là hiếu động sẽ có thể đáp ứng với các can thiệp hành vi. Những biện pháp can thiệp này có thể cần được thay đổi để trẻ đáp ứng nhưng cuối cùng với phần thưởng phù hợp, động lực, hoạt động quan tâm và củng cố tiêu cực, trẻ sẽ có thể duy trì sự chú ý lâu dài.
Bảng so sánh giữa trẻ hiếu động và tăng động
| Hiếu động | Tăng động | |
| Khái niệm | Là đặc điểm tính cách và tâm lý của từng lứa tuổi | Đây là một dạng rối loạn phát triển bất thường ở não bộ. Nguyên nhân gây bệnh có thể liên quan đến yếu tố di truyền, tác động xấu từ việc sử dụng chất kích thích trong quá trình mang thai, hoặc những chấn thương do não bộ. |
| Độ tuổi | Phổ biến trong độ tuổi từ 2 – 5 tuổi. Đến tuổi đi học, được tiếp nhận giáo dục, tính hiếu động của trẻ sẽ ngày càng được kiểm soát | Phổ biến ở trẻ dưới 12 tuổi. Các triệu chứng có thể theo trẻ trong thời gian sau này |
| Mức độ hành vi | – Chỉ tỏ ra hiếu động, nghịch ngợm ở những môi trường quen thuộc – Biết dừng hành vi hiếu động của mình khi được người lớn nhắc nhở – Không chen ngang một cách “thô bạo” vào cuộc trò chuyện của người khác – Biết kiên nhẫn, chờ đợi khi được nhắc nhở – Có thể duy trì khả năng tập trung hoặc ngồi yên từ 10 – 15 phút | – Thường xuyên di chuyển, gặp khó khăn trong việc ngồi yên – Chạy nhảy xung quanh trong những tình huống không cho phép – Nói nhiều – Gặp khó khăn khi chờ đến lượt – Xâm phạm vào đồ vật của người khác khi chưa có sự cho phép – Không chú ý đến chi tiết Khó duy trì sự tập trung, chú ý – Dường như không lắng nghe khi được nói chuyện – Tránh các công việc đòi hỏi sự nỗ lực, tinh thần bền bỉ – Dễ mấy đồ, dễ phân tâm – Thường hay quên |
| Khi được nhắc nhở | Tâm lý và hành vi sẽ được kiểm soát hoàn toàn | Cần phải can thiệp bằng biện pháp tâm lý và trị liệu |
Cách đối phó với một đứa trẻ tăng động
Khi đã phân biệt trẻ hiếu động và trẻ tăng động, việc điều trị sẽ bớt khó khăn hơn rất nhiều. Là cha mẹ, việc có con mắc chứng ADHD sẽ vô cùng mệt mỏi, nhưng để giúp trẻ vượt qua giai đoạn khó khăn này, bạn phải thực sự kiên trì giải thích với những hành động chưa phù hợp của trẻ. Đây là cách bạn, với tư cách là cha mẹ có thể giúp trẻ:
- Bám sát lịch trình: Trẻ ADHD cần có kế hoạch để giữ một thói quen hàng ngày nhất quan, bao gồm cả thời gian làm bài tập và các hoạt động vui chơi, giải trí khác
- Rõ ràng và nhất quán: Bố mẹ cần đặt ra những nguyên tắc để trẻ tuân theo. Điều này sẽ giúp trẻ biết bạn mong đợi điều gì ở chúng. Bố mẹ nên hướng dẫn theo ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, đi thẳng vào vấn đề để trẻ ghi nhớ và thực hiện cho đúng
- Cung cấp một chế độ ăn uống lành mạnh – Giúp con bạn ăn uống đúng cách, vì chế độ ăn uống có thể ảnh hưởng đến các triệu chứng ADHD. Lên lịch cho các bữa ăn chính hoặc đồ ăn nhẹ lành mạnh thường xuyên và cắt giảm đồ ăn vặt
- Tập luyện thể dục thường xuyên, nâng cao chất lượng giấc ngủ: Trẻ em có năng lượng cao cần hoạt động nhiều, vì vậy hãy vận động cùng chúng. Ngoài ra, hãy đảm bảo con bạn nhắm mắt đủ vì giấc ngủ chất lượng có thể làm giảm các triệu chứng ADHD
- Khuyến khích và khen thưởng: Dành tặng phần thưởng cho trẻ khi các quy tắc được tuân thủ và đưa ra hậu quả khi chúng không tuân theo
- Cùng trẻ học thiền: Điều này tốt cho bất kỳ ai, cải thiện khả năng tập trung và khả năng tập trung của con bạn, đồng thời giúp chúng lấy lại quyền kiểm soát hành vi của mình
Trên đây là những thông tin giúp bố mẹ phân biệt trẻ hiếu động và trẻ tăng động. Bạn cần có hiểu biết đúng về tình trạng này, từ đó đưa ra biện pháp can thiệp phù hợp.
