Mẹ có biết 70% hệ miễn dịch nằm ở đường ruột không? Điều đó cho thấy được tầm quan trọng của việc chăm sóc và bảo vệ hệ tiêu hóa của trẻ nhỏ. Trên thực tế, ngày càng có nhiều phụ huynh quan tâm đến các sản phẩm men vi sinh cho trẻ, với mong muốn tăng cường lợi khuẩn, con tiêu hóa khỏe, phát triển toàn diện. Nắm được nhu cầu đó, trong bài viết dưới đây, Fitobimbi sẽ giúp các bậc phụ huynh hiểu hơn về tác dụng, cách dùng cũng như những lưu ý khi cho trẻ dùng men vi sinh.
Men vi sinh cho bé là gì?
Trong đường ruột của chúng ta có tới hàng nghìn tỷ vi sinh vật sinh sống, tạo nên hệ vi sinh vật đường ruột, được coi là chìa khóa của sức khỏe. Vi khuẩn “tốt” trong ruột có mối quan hệ cộng sinh với cơ thể, lấy năng lượng từ thực phẩm con người ăn và mang lại lợi ích sức khỏe cho toàn bộ cơ thể. Không phải tất cả các loại men vi sinh đều giống nhau và mỗi trẻ sẽ có một hệ vi sinh vật đường ruột riêng biệt. Điều quan trọng là tiêu thụ kết hợp các chủng đã được chứng minh là có hiệu quả để thu được lợi ích lớn nhất.
Một trong những cách bổ sung lợi khuẩn cho đường ruột phải kể đến các sản phẩm men vi sinh. Men vi sinh (probiotics) là chế phẩm có chứa vi sinh vật sống có lợi cho đường ruột, khi được sử dụng với lượng vừa đủ sẽ mang lại lợi ích sức khỏe cho vật chủ. Men vi sinh được xếp vào nhóm thực phẩm chức năng, vì vậy mẹ có thể chủ động bổ sung cho bé mà không cần bác sĩ kê đơn.
Trong những năm gần đây, mối quan tâm của ba mẹ đến vai trò của probiotics trong việc cải thiện các vấn đề sức khỏe trẻ đã tăng lên rất nhiều. Đặc biệt là ở những bạn nhỏ thường xuyên bị rối loạn tiêu hóa, làm cho probiotics trở thành một trong những thực phẩm bổ sung được sử dụng nhiều nhất ngoài vitamin và khoáng chất.
10 tác dụng của men vi sinh đối với trẻ nhỏ
Men vi sinh được chứng minh là mang lại rất nhiều lợi ích cho sức khỏe trẻ nhỏ. Dưới đây là 10 tác dụng nổi bật nhất:
Giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột
Nhắc đến vai trò của men vi sinh cho trẻ, trước tiên không thể thiếu khả năng cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Đường ruột của trẻ chưa hoàn thiện, cộng thêm việc hay sử dụng thuốc kháng sinh, cũng như ảnh hưởng từ thói quen ăn uống không lành mạnh, dẫn đến mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột. Lúc này, số lượng hại khuẩn sẽ nhanh chóng lấn át lợi khuẩn,thúc đẩy quá trình lên men, sinh hơi. Hậu quả trẻ dễ gặp các vấn đề về tiêu hóa, béo phì, thiếu hụt vi chất và dị ứng.
Bổ sung men vi sinh cho trẻ là cách giúp con nhanh chóng lấy lại sự cân bằng vi sinh. Lượng lợi khuẩn bù đắp vào ruột dần chiếm ưu thế và tiêu diệt các vi khuẩn có hại, từ đó mang lại một đường ruột khỏe mạnh.
Hỗ trợ điều trị và ngăn ngừa tiêu chảy
Tiêu chảy ở trẻ là một tác dụng phụ thường gặp khi dùng thuốc kháng sinh. Các nhà nghiên cứu từ Tổ chức hợp tác Cochrane nhận định rằng, men vi sinh có tác dụng làm giảm 42% tiêu chảy do kháng sinh. (nguồn: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK373095/)
Ngoài ra, bổ sung men vi sinh cho trẻ còn giúp hỗ trợ điều trị tiêu chảy do các nguyên nhân khác như nhiễm vi khuẩn E-coli, trực khuẩn Shigella, viêm dạ dày – ruột. Tùy thuộc vào tên chủng và số lượng mà những loại men vi sinh sẽ mang lại hiệu quả khác nhau. Trong trường hợp này, chủng Bifidobacterium Infantis và Lactobacillus Salivarius được chứng minh có tác dụng giảm nguy cơ tiêu chảy ở trẻ.
Giảm kháng kháng sinh
Kháng kháng sinh xảy ra do việc lạm dụng thuốc kháng sinh hoặc tùy tiện cho trẻ sử dụng mà không có tư vấn của bác sĩ. Đây là một trong những vấn đề nghiêm trọng đe dọa sức khỏe cộng đồng toàn cầu.
Probiotics được chứng minh là có thể giúp khôi phục lại hệ vi sinh đường ruột sau khi dùng thuốc kháng sinh (nguồn: https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27092975/). Đồng thời tăng hiệu quả của kháng sinh và ngăn cản các hại khuẩn gây bệnh kịp “thích nghi” với kháng sinh.
Nâng cao hệ miễn dịch
Các nghiên cứu của Giáo sư Mario Clerici, Chủ tịch ngành miễn dịch học, Đại học Y khoa Milano, Italy cùng cộng sự chứng minh men vi sinh cho hiệu quả cao trong việc nâng cao sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh hô hấp ở trẻ. Điều này là nhờ chúng có khả năng cân bằng hệ vi sinh và bảo vệ niêm mạc ruột tốt.
Họ tiến hành nghiên cứu trên 405 trẻ em từ 2 – 4 tuổi, trong 3 tháng. Kết quả cho thấy nhóm trẻ được bổ sung đầy đủ probiotics trong chế độ ăn có nguy cơ bị cảm lạnh, nhiễm trùng tai và viêm họng thấp hơn 20% so với các bé không dùng. Từ đó, các nhà nghiên cứu đã đi đến kết luận rằng, thông qua khả năng ức chế sự phát triển của vi khuẩn có hại ở đường ruột, men vi sinh có thể giúp tăng cường sức khỏe đường ruột.
Tinh thần tốt hơn
Ngày càng có nhiều nhà khoa học công nhận đường ruột là “bộ não thứ 2” của cơ thể. Một nghiên cứu của các nhà khoa học tại Harvard đã làm sáng tỏ sự tương tác phức tạp giữa não và đường ruột của người. Nhóm tác giả có đề cập tới một khái niệm mới, đó là Pscyhobiotics, hiểu là những probiotics ảnh hưởng đến hoạt động não bộ.
Khi so sánh quần thể vi khuẩn trong phân giữa người trầm cảm và người bình thường, họ phát hiện sự khác biệt về thành phần một số chủng loại vi khuẩn giữa hai nhóm này. Đặc biệt, nhóm 22 tình nguyện viên nhóm cũng thực hiện thử nghiệm trên 22 nam tình nguyện viên sử dụng sản phẩm có chứa vi khuẩn Bifidobacterium longum chủng 1714 hằng ngày trong 4 tuần liên tục. Kết quả cho thấy, họ có điểm số cao hơn các bài kiểm tra về trí nhớ, cảm thấy ít căng thẳng và có nồng độ cortisol (hormone liên quan tới stress) thấp hơn nhóm sử dụng giả dược.
Nguồn: https://hms.harvard.edu/news-events/publications-archive/brain/gut-brain
Ngăn ngừa dị ứng thức ăn
Trẻ rất dễ bị dị ứng trong 2 năm đầu đời do hệ tiêu hóa chưa phát triển hoàn toàn. Bổ sung men vi sinh cho trẻ được coi là cách hiệu quả giúp giảm các phản ứng dị ứng do thức ăn, nhờ cơ chế điều hòa phản ứng viêm của lợi khuẩn.
Hỗ trợ giảm nôn trớ ở trẻ em
Men vi sinh có thể giải quyết được hầu hết các nguyên nhân gây nôn trớ ở trẻ. Các lợi khuẩn được “cấp phát” cho đường ruột sẽ giúp thức ăn tiêu hóa nhanh hơn, nhờ đó thúc đẩy quá trình hấp thu hiệu quả hơn. Tiêu hoa nhanh, ít sinh khí, con cũng sẽ bớt bị trào ngược, ợ hơi và nôn trớ.
Giảm táo bón
Men vi sinh có thể làm chậm quá trình vận chuyển thức ăn, tăng số lần đi ngoài mỗi tuần, làm phân mềm và dễ dàng di chuyển hơn. Vì vậy, việc bổ sung men vi sinh cho trẻ được cho là rất hữu ích khi đối phó với tình trạng táo bón, cũng như các vấn đề sức khỏe tiêu hóa khác.
Khi nào sử dụng men vi sinh cho trẻ?
Như đã chia sẻ, men vi sinh sở hữu nhiều lợi ích không chỉ với hệ tiêu hóa mà còn với sức khỏe nói chung của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Song, việc lạm dụng men vi sinh có thể gây ra một số tình trạng nhiễm trùng cho hệ tiêu hóa và nhiều hậu quả nguy hiểm hơn. Theo khuyến cáo của chuyên gia y tế, ba mẹ chỉ nên cho bé dùng men vi sinh trong một số trường hợp sau:
- Trẻ bị mất cân bằng hệ tạp khuẩn tại đường ruột, thường gặp ở những trường hợp điều trị kháng sinh kéo dài
- Trẻ bị tiêu chảy nặng cần tăng cường khả năng hấp thụ vitamin và cải thiện đề kháng của cơ thể để có thể kiểm soát và hạn chế mức độ nguy hiểm do tiêu chảy gây ra
- Trẻ có biểu hiện loạn khuẩn ruột như tiêu chảy, chướng bụng, khó tiêu, đi ngoài phân sống,…
- Trẻ bất dung nạp lactose
- Trẻ quấy khóc do mất cân bằng đường ruột
- Trẻ sinh mổ, sinh thiếu tháng
Tùy theo từng nhu cầu và tình trạng sức khỏe của trẻ, bác sĩ chỉ định loại men vi sinh phù hợp, cũng như liều lượng cần thiết.
Cách sử dụng men vi sinh cho trẻ
Để tối ưu hiệu quả cũng như đảm bảo an toàn cho bé, mẹ hãy tuân thủ các nguyên tắc khi sử dụng men vi sinh dưới đây:
Cho bé uống men vi sinh trước hoặc sau khi ăn
Khi chúng ta ăn, dạ dày sẽ tăng tiết dịch vị để tiêu hóa thức ăn. Do đó, mẹ không nên cho bé dùng men vi sinh vào các bữa ăn vì sẽ gây phản tác dụng. Lý tưởng nhất là cho bé sử dụng xa các bữa ăn như trước khi ăn 30 phút hoặc sau khi ăn 1 tiếng. Lúc này, dạ dày chưa co bóp mạnh nên sẽ hạn chế được các phản ứng hóa học không mong muốn cũng như tăng hiệu quả của men vi sinh.
Liệu trình sử dụng men vi sinh cho bé
Tổ chức y tế thế giới (WHO) quy định liều đầy đủ lợi khuẩn cho mỗi lần bổ sung là 10^8 đơn vị, với thời gian sử dụng trong 2 – 3 tháng để đem lại hiệu quả hỗ trợ tiêu hóa tốt nhất. Một lưu ý nhỏ nữa là các mẹ nên cho bé dùng men vi sinh vào cùng một thời điểm mỗi ngày. Bên cạnh đó, với từng đối tượng trẻ khác nhau sẽ có sự điều chỉnh khác nhau. Các bé có thể bổ sung men vi sinh định kỳ hoặc nhiều đợt trong năm. Hoặc có thể chỉ cần sử dụng theo thời gian khuyến nghị. Chi tiết hơn mẹ nên tham khảo ý kiến của bác sĩ.
Các bước dùng men vi sinh
Hiện nay, các sản phẩm bổ sung probiotic chủ yếu được bào chế dưới dạng siro lỏng hoặc dạng cốm. Dưới đây là các bước dùng cho từng loại:
Với dạng nước:
- Men vi sinh nên được bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh. Khi sử dụng cần để ở môi trường ngoài khoảng 5 phút
- Lắc đều sản phẩm trước khi cho bé uống
- Với men vi sinh dạng siro, mẹ có thể cho bé uống trực tiếp, trộn vào sữa, thức ăn hoặc nhỏ lên ti mẹ và cho bé bú
- Khi sử dụng xong, đừng quên đậy nắp sản phẩm thật kỹ rồi bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh
Với dạng cốm: Men vi sinh dạng cốm rất dễ hòa tan trong nước, vì vậy mẹ có thể pha với nước ấm cho bé và không nên dùng với nước sôi vì có thể làm chết lợi khuẩn. Tùy thuộc vào loại men vi sinh mẹ cho bé sử dụng sẽ có quy định về liều dùng khác nhau. Để sử dụng đúng và hiệu quả, phụ huynh nên đọc kỹ hướng dẫn in trên bao bì sản phẩm.
Các sai lầm khi sử dụng men vi sinh cho bé
Hiện nay, bổ sung men vi sinh cho bé ngày càng được chú trọng. Tuy nhiên, trong quá trình sử dụng, không ít phụ huynh mắc phải sai lầm. Điều này không chỉ làm giảm hiệu quả hấp thu mà thậm chí còn ảnh hưởng đến sức khỏe bé. Dưới đây là những sai lầm thường gặp khi dùng men vi sinh mà ba mẹ cần chú ý:
Uống nhiều ngay từ đầu
Với trẻ nhỏ, khả năng thích ứng với men vi sinh sẽ diễn ra chậm hơn. Do đó, phụ huynh không nên vội vàng cho bé dùng men vi sinh với liều lượng lớn ngay từ đầu. Thay vào đó, hãy chia nhỏ liều lượng, cho bé uống từng ít một rồi tăng dần về sau. Bằng cách này, bé sẽ tránh được những phản ứng không mong muốn.
Để men vi sinh quá lâu bên ngoài
Đây là nguyên nhân dẫn đến việc không đạt được hiệu quả như mong muốn khi sử dụng men vi sinh cho trẻ. Phần lớn các lợi khuẩn sẽ không thể sống sót trong điều kiện nhiệt độ trên 40 độ C. Ngoài ra, việc để men vi sinh quá lâu ở môi trường bên ngoài cũng sẽ dẫn đến sự suy giảm số lượng lợi khuẩn có trong sản phẩm.
Cho bé dùng men vi sinh sai thời điểm
Phụ huynh tuyệt đối không được tùy ý cho bé dùng men vi sinh. Tùy vào từng giai đoạn phát triển, nhóm thuốc đang dùng, trẻ sẽ được chỉ định dùng men vi sinh ở những thời điểm khác nhau trong ngày. Cụ thể như sau:
Trẻ đang uống thuốc kháng sinh: Nhóm thuốc này có khả năng tiêu diệt vi khuẩn, bao gồm cả lợi khuẩn. Để tránh điều này, mẹ nên cho bé uống men vi sinh ít nhất sau 2h dùng thuốc kháng sinh.
- Trẻ dưới 12 tháng tuổi: Sau khi ăn 30 phút – 1 tiếng
- Trẻ trên 12 tháng tuổi: Trước khi ăn 30 phút – 1 tiếng
Bảo quản men vi sinh không đúng cách
Khi chưa mở gói, men vi sinh có thể dễ dàng được bảo quản ở điều kiện nhiệt độ bình thường. Tuy nhiên, với men vi sinh chưa dùng hết, nếu để ở điều kiện thường có thể khiến sản phẩm mất đi hiệu quả vốn có. Vì vậy, tốt nhất, sau khi cho bé sử dụng, mẹ nên đậy nắp thật kỹ và cất trữ trong ngăn mát tủ lạnh.
Nhầm lẫn giữa men vi sinh và men tiêu hóa
Việc nhầm lẫn men vi sinh và men tiêu hóa dẫn đến bổ sung không đúng là thực trạng khá phổ biến. Men vi sinh và men tiêu hóa là 2 chế phẩm hoàn toàn khác nhau về bản chất và tác dụng. Men vi sinh được chỉ định dùng cho các trường hợp bị rối loạn khuẩn ruột, giúp hạn chế các vấn đề nhiễm trùng tại đường tiêu hóa. Trong khi đó, men tiêu hóa được sử dụng khi bé tiêu hóa thức ăn kém do suy giảm enzyme có trong đường tiêu hóa. Ngoài ra, sử dụng men tiêu hóa cần có chỉ định từ bác sĩ chứ không được bổ sung tùy tiện.
Hậu quả khi lạm dụng men vi sinh quá nhiều
Men vi sinh lành tính và an toàn tuyệt đối với mọi lứa tuổi. Tuy nhiên, mỗi loại men vi sinh chứa các chủng lợi khác nhau nên mang lại tác dụng điều trị cũng khác nhau. Nếu sử dụng sai mục đích, cũng như lạm dụng quá nhiều có thể khiến trẻ phải đối mặt với các tác dụng phụ như sau:
Rối loạn tiêu hóa
Mặc dù tác dụng chính của men vi sinh là hỗ trợ điều trị rối loạn tiêu hóa, nhưng nếu dùng dài ngày, khi cơ thể bé khỏe mạnh thì có thể trẻ sẽ gặp phản ứng ngược như loạn khuẩn có lợi. Từ đó dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
Không hỗ trợ cho hệ vi sinh đường ruột
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại men vi sinh khác nhau. Trong đó sẽ có những sản phẩm kết hợp nhiều loại khuẩn với nhau, cũng như có bổ sung thêm hàm lượng vitamin. Nếu ba mẹ nhận thấy trẻ biếng ăn mà vội vàng mua men vi sinh cho con thì sẽ ảnh hưởng đến khả năng tự cân bằng vi sinh của đường ruột.
Trên đây là một số thông tin giúp các mẹ hiểu rõ hơn về tác dụng, cách dùng cũng như lưu ý khi sử dụng men vi sinh cho trẻ. Men vi sinh tuy rất tốt cho hệ tiêu hóa vì giúp bổ sung lợi khuẩn, tuy nhiên ba mẹ cần lưu ý là sử dụng đúng liều lượng, đúng chỉ dẫn để bé có hệ đường ruột khỏe hơn nhé!
