Sắt cũng như các vi chất dinh dưỡng khác, việc bổ sung quá liều có thể gây ngộ độc và đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Vậy nhu cầu sắt của trẻ em là bao nhiêu, bổ sung thế nào. Hãy cùng bỏ túi đáp án trong bài viết sau.
- Bổ sung sắt cho bé 9-10 tháng tuổi thế nào cho hiệu quả
- Trẻ thiếu Sắt và Canxi có dấu hiệu gì? Bổ sung như nào?
Nhu cầu sắt của trẻ theo độ tuổi
Số liệu thống kê của WHO cho thấy, tính đến năm 2011 thế giới có khoảng 300 triệu trẻ nhỏ bị thiếu máu do thiếu sắt. Việc bổ sung sắt cho bé chưa bao giờ trở nên cấp thiết như vậy, nhất là trong giai đoạn dưới 5 tuổi. Dưới đây là liều dùng bổ sung sắt cho trẻ theo từng giai đoạn:
- Dưới 6 tháng: Nếu không sinh non hoặc bị rối loạn hấp thu bé hoàn toàn có thể phát triển khỏe mạnh dựa vào lượng sắt dự trữ trước sinh. Với trẻ sinh non, mỗi ngày mẹ nên bổ sung thêm khoảng 2mg/ kg sắt, tối đa 15mg/ ngày.
- Trẻ 7 tháng đến 1 tuổi: Dùng ngày 11mg
- Trẻ từ 1-3 tuổi: Dùng ngày 7mg
- Trẻ 5 tuổi: Dùng ngày 10mg
- Trẻ từ 9-13 tuổi: Dùng ngày 8mg
- Trẻ từ 14-18 tuổi: Dùng ngày 15mg với nữ và 11mg với nam
Liều lượng bổ sung sắt cho bé theo khuyến cáo
Tùy vào đối tượng và mục đích dùng, liều lượng này có thể thay đổi linh hoạt để phù hợp hơn với bé.
Liều bổ sung sắt cho trẻ sơ sinh
Trẻ đủ tháng
Trẻ sơ sinh đủ tháng, cân nặng trên 2.5kg đã có lượng sắt dự trữ đủ dùng trong 3 tháng đầu sau sinh. Vì vậy giai đoạn này, bé chưa cần dùng sắt. Chỉ cần tăng cường bú mẹ là đủ.
Trẻ thiếu tháng
Ba tháng cuối thai kỳ là thời điểm trẻ dự trữ sắt. Vì vậy, nếu bị sinh non trước 37 tuần nguy cơ thiếu sắt sau sinh có thể lên tới 85%. Vì vậy, Học viện Nhi Khoa Hoa Kỳ, khuyến cáo nên bổ sung sắt cho trẻ thiếu tháng với liều:
| Đối tượng | Liều lượng | Thời gian bắt đầu | Thời gian kết thúc |
| Trẻ sinh non, bú mẹ hoàn toàn | 2mg/kg/ngày | 1 tháng tuổi | 1 tuổi |
| Trẻ sinh non, dùng sữa công thức tăng cường sắt hoàn toàn | 1mg/kg/ngày | 1 tháng tuổi | 1 tuổi |
Trẻ sơ sinh nhẹ cân
Trẻ nhẹ cân, dưới 2.5kg khi sinh cũng có nguy cơ thiếu sắt rất cao. Theo Ủy ban dinh dưỡng, hiệp hội Nhi khoa Canada, nhu cầu sắt cho trẻ nhẹ cân được tính như sau:
| Đối tượng | Liều lượng | Thời gian bắt đầu | Thời gian kết thúc |
| Cân nặng sau sinh lớn hơn 1kg | 2-3mg | 6-8 tuần tuổi | 1 tuổi |
| Cân nặng sau sinh nhỏ hơn 1kg | 3-4mg | 6-8 tuần tuổi | 1 tuổi |
Liều lượng bổ sung sắt dự phòng
Trẻ đủ tháng có sắt dự trữ đủ dùng trong những tháng đầu sau sinh. Tuy nhiên, từ tháng thứ 4 trở đi nguồn sắt này cạn kiệt, sắt trong sữa mẹ cũng không đủ dùng. Vì vậy, theo khuyến cáo của Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ trẻ cần bổ sung sắt theo liều dự phòng:
- 1mg/kg/ngày
- Bắt đầu từ tháng thứ 4, đến khi con ăn được nhiều hơn 2 khẩu phần ăn mỗi ngày
Liều lượng bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu do thiếu sắt
Thiếu máu, thiếu sắt gây nguy hiểm cho trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Vì vậy, việc bổ sung sắt lúc này là giải pháp hiệu quả được các chuyên gia hướng tới. Khi được chẩn đoán thiếu máu (chỉ số hemoglobin dưới 110g/lít), liều bổ sung sắt hàng ngày của trẻ là khoảng 3-6mg tùy vào mức độ thiếu hụt.
Thông thường sau khi dùng sắt, khoảng 4 tuần đầu các dấu hiệu sẽ có cải thiện. Tuy nhiên, mẹ cần cho con uống sắt ít nhất 3 tháng liên tục để lượng sắt dự trữ của cơ thể về mức bình thường. Sau 3 tháng, bé cần tái khám, để đánh giá hiệu quả, cân nhắc có dùng tiếp sắt hay không. Mẹ tuyệt đối không được tự ý dùng sắt liên tục quá 6 tháng khi không có sự chỉ định của bác sĩ.
Như vậy, liều dùng bổ sung sắt cho trẻ thiếu máu là 3-6mg/ ngày. Duy trì 3-6 tháng/ đợt, mỗi năm 1 đợt.
Dùng quá liều sắt có ảnh hưởng gì?
Sắt là dưỡng chất có vai trò quan trọng tuy nhiên việc dùng sai cách có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn. Cụ thể:
Tác dụng phụ tại thời điểm uống
Trẻ nhỏ khi dùng sắt quá liều có thể gặp tác dụng phụ như:
- Táo bón, tiêu chảy, đi ngoài phân đen hoặc có mùi bất thường
- Trẻ xuất hiện triệu chứng phát ban, nổi mẩn, ngứa ngáy, đặc biệt các bộ phận như miệng, mắt, môi có thể sưng đỏ
- Một số bé còn có biểu hiện nôn ói, sốt cao sau vài giờ sử dụng
Tác dụng phụ khi lạm dụng trong thời gian dài
Nhu cầu sắt của trẻ em thay đổi theo từng độ tuổi. Việc lạm dụng quá liều trong thời gian dài, có thể gây ra các vấn đề như:
- Chức năng gan bị tổn hại, xuất hiện mô sẹo hoặc mắc các bệnh lý như suy gan, ung thư gan
- Mắc các bệnh lý về tim mạch như suy tim, rối loạn nhịp tim, nhồi máu cơ tim
- Thay đổi sắc tố da, vùng da trở nên sạm màu và nhạy cảm khi tiếp xúc với tia cực tím
- Tăng nguy cơ viêm khớp, đái tháo đường và các bệnh nhiễm khuẩn
- Hình thành một số bệnh lý về thần kinh như Parkinson, ADHD,…
Cách hạn chế tình trạng thừa sắt cho bé
Tuân thủ liều bổ sung sắt cho trẻ
Quá trình dùng sắt cho bé, mẹ nên tuân thủ liều lượng ở trên. Tuyệt đối không tăng, giảm liều tùy thích. Trường hợp muốn thay đổi liều, mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Với trường hợp quên liều: Mẹ nên cho bé uống ngay khi nhớ, nếu thời gian liều kế tiếp còn xa. Trường hợp gần tới liều uống kế tiếp theo mẹ có thể bỏ qua liều quên và tiếp tục lịch uống ban đầu.
- Với trường hợp quá liều: Mẹ nên theo dõi sức khỏe của bé, đưa con tới cơ sở y tế gần nhà để được kiểm tra.
Để tránh quên và quá liều, mẹ nên lưu ý một số vấn đề dưới đây.
- Cho bé uống sắt vào một thời điểm nhất định trong ngày
- Lấy đúng lượng sắt trẻ cần, giám sát quá trình sử dụng của con, tránh việc để bé tự ý lấy uống.
Bổ sung đúng thời điểm, tránh tương tác
Để cơ thể bé hấp thu sắt tốt, hạn chế tình trạng thiếu liều mẹ nên cho bé uống vào buổi sáng và khi đói bụng. Tốt nhất là trước ăn sáng 1 tiếng hoặc sau ăn 2 tiếng. Với những bé rối loạn tiêu hóa, dễ đau bụng mẹ có thể cho con uống cùng bữa ăn hoặc sau ăn 30 phút đến 1 tiếng.
Ngoài ra, quá trình dùng sắt mẹ cần hạn chế các loại thực phẩm chứa nhiều canxi, cafein, tanin. Vì nó cản trở hấp thu khiến con mặc dù bổ sung với liều lượng đủ nhưng không hấp thu hiệu quả, vẫn bị thiếu hụt.
| Vi chất/ thực phẩm | Thời điểm dùng cách sắt |
| Canxi | 2 tiếng |
| Kháng sinh nhóm quinolon | 2 tiếng |
| Sữa tươi | Ít nhất 30 phút |
| Trà, cafe | 2 tiếng. Không khuyến khích dùng thực phẩm này cho trẻ nhỏ |
Bổ sung sắt đúng cách
Có rất nhiều cách bổ sung sắt cho bé, một trong số đó có thể kể đến như:
- Tăng cường chất lượng sữa cho bé: Sắt trong sữa mẹ tuy ít nhưng dễ hấp thu. Vì vậy để đủ sắt cho bé giai đoạn sơ sinh, mẹ nên chú ý chế độ dinh dưỡng. Tăng cường thịt đỏ, hải sản, gan động vật và các loại rau xanh,….
- Xây dựng chế độ ăn giàu sắt cho bé: 6 tháng tuổi trẻ bắt đầu ăn dặm vì vậy lúc này mẹ có thể tận dụng thực phẩm giàu sắt để cải thiện dinh dưỡng cho con. Có thể sử dụng thịt bò, thịt lợn, hải sản, gan động vật, sữa, yến mạch, ngũ cốc, các loại hạt và rau xanh. Kết hợp thêm vitamin C từ cam, quýt, táo, bưởi để tăng cường hấp thụ.
- Sử dụng chế phẩm bên ngoài: Nếu việc bổ sung không mang lại hiệu quả mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng chế phẩm bên ngoài. Cách làm này khá đơn giản lại cho hiệu quả nhanh. Tuy nhiên để đảm bảo an toàn mẹ nên lựa chọn sản phẩm có nguồn gốc rõ ràng, thương hiệu uy tín và phù hợp với độ tuổi của bé
Xem thêm: TPBVSK Fitobimbi Ferro C – Hỗ trợ bổ sung sắt kẽm cho bé
Nhu cầu sắt của trẻ em sẽ thay đổi theo từng độ tuổi. Vì vậy trước khi sử dụng mẹ hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn. Việc thừa hay thiếu sắt đều có thể gây nguy hiểm đến trẻ
Từ khóa tìm kiếm: liều dùng sắt cho trẻ,…
Nguồn tham khảo: mayoclinic, webmd
