Vitamin D tuy không được chính cơ thể tạo ra nhưng lại cần thiết cho sự phát triển. Vậy thực hư vitamin D là gì, uống vitamin D có cần phơi nắng nữa không? Dưới đây Fitobimbi sẽ giải đáp rõ cho mẹ về những thông tin liên quan đến hoạt chất này.
Vitamin D là gì?
Vitamin D là chất dinh dưỡng thiết yếu cần cho hoạt động cơ thể. Đây là loại vitamin tan trong dầu, được tổng hợp từ nhiều nguồn khác nhau như ăn uống, ánh nắng mặt trời. Sau khi cơ thể hấp thụ, điều tiết sẽ tạo nên thành vitamin D.
Theo các chuyên gia, ngay khi còn trong bụng mẹ, thai nhi đã cần vitamin D để tăng trưởng, phát triển hệ xương. Giai đoạn này chủ yếu trẻ sẽ hấp thụ vitamin D từ cơ thể mẹ.
Khác với các loại vitamin khác, vitamin D thực chất là loại hormon Steroid được sản xuất từ cholesterol, khi làn da tiếp xúc với ánh nắng trời. Vì vậy mà vitamin D thường được xem là “Vitamin ánh nắng”. Tuy nhiên việc tiếp xúc với ánh nắng hiếm có khi nào cung cấp đủ lượng vitamin D. Vì vậy mẹ cần bổ sung thêm các chế phẩm dinh dưỡng từ ngoài.
Vitamin D gồm những gì?
Vitamin có tổng cộng 5 dạng từ vitamin D1 đến vitamin D5. Trong đó, D2, D3 là hai dạng chính, có nhiều công dụng với sức khỏe người. Cụ thể:
- Vitamin D1: Là loại ít gặp, được tổng hợp từ vitamin D2 và Lumistrol theo tỉ lệ 1:1
- Vitamin D2: Có nguồn gốc từ cỏ linh lăng và một số nấm. Thông thường vitamin D2 chỉ hoạt động thông qua phản ứng hóa học ở gan và thận
- Vitamin D3: Loại vitamin này được tạo ra từ tác động của tia bức xạ cực tím, trên tiền chất của nó. Hay nói cách khác thì đây là một trong số ít vitamin mà cơ thể có khả năng tổng hợp nhờ ánh nắng mặt trời
- Vitamin D4: Được tạo nên từ phản ứng hóa học giữa các vitamin D2 với nhau
- Vitamin D5: Là loại vitamin hiếm gặp giống như D4, quá trình tạo giống vitamin D3
Vai trò của vitamin D là gì?
Đã từ lâu khi nhắc đến vitamin D người ta nghĩ ngay đến việc bảo vệ sức khỏe xương khớp và sự phát triển của bé. Nhưng trên thực tế, loại vitamin này còn có rất nhiều công dụng. Cụ thể:
Ngăn ngừa còi xương ở trẻ
Vitamin D đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh hàm lượng canxi, duy trì phốt pho, giúp xương chắc khỏe. Việc thiếu hụt vitamin D có thể khiến trẻ còi xương, chậm lớn, đồng thời hoạt động thể thể chất cũng kém linh hoạt.
Điều hòa miễn dịch
Vitamin D có vai trò tích cực trên hệ miễn dịch của trẻ. Nghiên cứu mới nhất của Nhật Bản cho thấy, trẻ được bổ sung vitamin D sẽ có nguy cơ nhiễm cúm thấp hơn 46%. Ngay khi đã bị nhiễm khuẩn hô hấp, nếu được cung cấp đầy đủ vitamin D trẻ cũng sẽ nhanh khỏi hơn gấp 2 lần.
Bên cạnh đó, vitamin D còn có tác dụng bảo vệ các bé khỏi bệnh tự miễn. Theo các chuyên gia, những trẻ thiếu vitamin D từ trong bụng mẹ có nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường type 1 rất cao.
Thiếu vitamin D gây bệnh gì? 11 ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ
Giảm thiểu nguy cơ tăng huyết áp
Bổ sung vitamin D đầy đủ ngay khi còn nhỏ sẽ giúp các bé phòng ngừa bệnh lý huyết áp trong tương lai. Ở người lớn, hoạt chất này cũng được khuyên dùng hỗ trợ điều trị tăng huyết áp.
Phòng chống ung thư
Hiện nay các nhà khoa học vẫn còn tranh cãi tác dụng ngăn ngừa ung thư của vitamin D. Một số nghiên cứu cho rằng, cơ thể có đủ vitamin D sẽ hạn chế 25-50% nguy cơ ung thư trực tràng. Các bé gái trong tuổi thành niên nếu được bổ sung đầy đủ, nguy cơ mắc ung thư vú sẽ thấp hơn 70% trong tương lai. Tuy nhiên, nghiên cứu mới nhất của Ủy ban phòng chống Ung thư Hoa Kỳ cho biết: Sử dụng đều đặn vitamin D không làm suy giảm nguy cơ mắc ung thư trực tràng nhưng giảm được 25% nguy cơ tử vong do bệnh ác tính này.
Vai trò của vitamin D với trẻ đến nay vẫn được các nhà khoa học nghiên cứu. Tuy nhiên, điều chắc chắn là vitamin D không chỉ hỗ trợ phát triển xương khớp, phòng tránh còi xương mà còn có nhiều tác dụng tuyệt vời.
Hậu quả khi trẻ thiếu vitamin D là gì?
Tác hại rõ nhất khi trẻ bị thiếu vitamin D là chứng “mềm xương” gây ra các bệnh xương khớp. Cụ thể bé sẽ chậm mọc răng, men răng xấu, chậm biết bò, biết đi. Các xương của trẻ có thể biến dạng như chân, tay cong, gù vẹo cột sống. Trẻ hay bị viêm tai giữa, viêm phế quản, viêm phổi, các bệnh nhiễm khuẩn điều trị lâu khỏi và hay tái phát.
Không chỉ thế, việc thiếu hụt vitamin D còn khiến cơ thể mệt mỏi, thiếu sức sống cho hoạt động cả ngày. Trẻ có nguy cơ mắc bệnh ung thư hoặc bệnh về tim mạch, đặc biệt là chứng suy giảm trí nhớ, mất tập trung.
Các cách bổ sung vitamin D cho trẻ hiệu quả
Vì là vi chất cần cho phát triển của bé thế nên rất nhiều mẹ bỉm quan tâm đến việc bổ sung. Dưới đây là 3 cách chính để trẻ có đủ vitamin D.
Hấp thụ vitamin D từ ánh nắng mặt trời
Phơi nắng là một trong những phương pháp cung cấp vitamin D cần được áp dụng hằng ngày, nhất là với trẻ và người cao tuổi. Khi da tiếp xúc với nắng mặt trời sẽ tạo điều kiện để các tế bào bên trong tổng hợp vitamin D.
Tuy nhiên theo các chuyên gia, việc tắm nắng trước 9h sáng và sau 16h không hề giúp bé tổng hợp vitamin D như mẹ vẫn nghĩ. Bởi 2 khoảng thời gian này, tia UVA xuất hiện rất nhiều nên khi hấp thụ có thể dẫn đến ung thư hoặc lão hóa da. Vì vậy người ta khuyến cáo, mẹ nên cho bé hấp thụ vitamin D từ ánh nắng mặt trời vào khoảng 9-10h hoặc 15-16h.
Đối với trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi việc áp dụng phương pháp này cần phải thận trọng. Vì nó có thể làm tổn thương da.
Sử dụng thực phẩm giàu vitamin D
Việc tắm nắng chỉ chiếm 80% lượng vitamin D do đó bổ sung từ các chế phẩm hàng ngày luôn được các mẹ quan tâm. Một số thực phẩm giàu vitamin D như trứng, sữa, gan, bơ, cá thu, cá hồi, nấm, ngũ cốc. Bố mẹ có thể lựa chọn đa dạng thực phẩm khác nhau để làm món ăn bổ dưỡng, ngon miệng. Dưới đây Fitobimbi sẽ gợi ý mẹ một số công thức như vậy:
Cháo cá hồi:
- Món ăn giàu vitamin D, A và omega 3 tốt cho sức khỏe của bé.
- Mẹ chỉ cần chuẩn bị cá hồi, súp lơ, khoai tây, cơm, nước ép táo và dầu ăn
- Trước tiên rửa sạch, cắt nhỏ nguyên liệu
- Sau đó cho cá hồi, súp lơ, khoai tây cùng một chút nước đun khoảng 10 phút
- Khi nguyên liệu chín thì thêm cơm, đun thêm 2-3 phút rồi trộn dầu ăn và nước ép táo
Sốt nấm gà:
- Là món ăn nhiều dinh dưỡng có thể ăn cùng với cơm, bánh mì. Đây chắc chắn là món ăn yêu thích của bé
- Đầu tiên mẹ chỉ cần áp chảo đùi gà, om cùng cà rốt, súp lơ và nấm tới chín
- Nêm nêm gia vị vừa ăn rồi thêm một chút bột mì là được
Ngoài ra mẹ cũng có thể cho bé ăn các bữa phụ với sữa chua, hoa quả, ngũ cốc,… Những món ăn này không chỉ nhẹ nhàng mà còn đầy đủ dinh dưỡng, nhất là vitamin D.
Sử dụng chế phẩm chứa vitamin D
Ngoài 2 cách trên để có được vitamin D, trẻ còn có thể sử dụng chế phẩm bên ngoài. Hiện trên thị trường có 2 chế phẩm bổ sung vitamin D cho trẻ là siro và viên nén. Tùy vào độ tuổi và tình trạng sức khỏe của bé mà mẹ có thể lựa chọn sản phẩm phù hợp. Tuy nhiên quá trình bổ sung cần phải tuân thủ liều dùng như sau:
- Trẻ sơ sinh bú sữa mẹ từ 0-12 tháng: Mỗi ngày nên dùng từ 8,5-10mg (tương đương với 400 IU)
- Trẻ sơ sinh bú sữa công thức: Vì sữa bột đã bổ sung đủ vitamin D nên mẹ chỉ phải dùng ngoài nếu bé bú ít hơn 500ml sữa bột/ ngày
- Từ 1-18 tuổi: Bé cần bổ sung 15 µg (tương đương 600IU)
Uống vitamin D có cần phơi nắng nữa không?
Uống vitamin D có cần phơi nắng nữa không là thắc mắc chung của nhiều mẹ bỉm. Theo chuyên gia, bổ sung vitamin D qua “ánh nắng” là không thể thiếu. Vì ngoài vitamin D, tắm nắng còn giúp các bé tăng cường đề kháng, loại bỏ một số vi khuẩn không cần thiết.
Tuy nhiên, uống vitamin D có cần phơi nắng nữa không hay phơi nắng có cần uống vitamin D nữa không đến nay vẫn còn rất nhiều tranh cãi? Bởi trên thực tế, hàm lượng vitamin D được tổng hợp sẽ phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố như: Độ tuổi, diện tích da, thời gian phơi nắng, sắc tố da, khả năng hấp thụ của bé. Bên cạnh đó các yếu tố địa lý như thời điểm tắm nắng, mùa, ô nhiễm môi trường cũng ảnh hưởng đến quá trình này.
Vì vậy ngay khi trẻ đã uống vitamin D hoặc tắm nắng mẹ cần theo dõi biểu hiện của con. Nếu có biểu hiện thiếu hụt canxi như ra mồ hôi trộm, rụng tóc vành khăn hoặc biếng ăn thì cần đưa bé đến gặp bác sĩ để xác định mức độ thiếu hụt. Thông qua xét nghiệm bác sĩ sẽ đưa lời khuyên về việc uống vitamin D có cần phơi nắng nữa không?
Tác dụng phụ của vitamin D là gì?
Việc bổ sung vitamin D quá 4.000IU mỗi ngày có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm như sau:
- Buồn nôn
- Nôn
- Kém ăn
- Khô miệng
- Táo bón
- Tiêu chảy
- Tổn thương thận
- Mắc vấn đề tim mạch
Vì vậy trước khi sử dụng mẹ nên cân nhắc liều lượng, bổ sung hợp lý để tránh nguy hiểm cho con.
Lời khuyên khi bổ sung vitamin D là gì?
Để việc bổ sung vitamin D cho trẻ đạt hiệu quả cao, mẹ cần lưu ý những vấn đề sau:
- Kết hợp bổ sung thực phẩm với các hoạt động ngoài trời để trẻ có thể hấp thụ vitamin D tốt hơn
- Không tự ý sử dụng thực phẩm chức năng bổ sung vitamin D đặc biệt là với trẻ nhỏ nếu không có sự chỉ định của bác sĩ
- Nếu trẻ đang bị bệnh tim mạch, nhiễm trùng thì mẹ cần phải tham khảo ý kiến bác sĩ về việc bổ sung
- Vitamin D có thể gây ra một vài tác dụng phụ. Nếu tình trạng này nghiêm trọng thì cần đưa bé đến gặp bác sĩ
- Bổ sung vitamin D theo liều lượng phù hợp với bé, tránh việc lạm dụng dư thừa
Vitamin D là gì, uống vitamin D có cần phơi nắng nữa không bài viết trên đã giải đáp rõ. Hy vọng với thông tin này mẹ bỉm sẽ có kiến thức trong việc bổ sung vitamin D cho bé mỗi ngày.
