Nấm miệng ở trẻ sơ sinh thường không gây ra hậu quả nghiêm trọng nhưng nếu kéo dài có thể khiến bé khó chịu, quấy khóc, ăn uống khó khăn. Tìm hiểu một số kiến thức cơ bản về bệnh lý sẽ giúp phụ huynh nhận biết và điều trị cho bé kịp thời.
Nấm miệng là do nguyên nhân nào gây ra?
Nấm miệng có tên khoa học là Oral thrush, đây là một bệnh lý nhiễm trùng do nấm men gây ra. Bệnh rất phổ biến ở trẻ sơ sinh, gây ra những kích ứng bên trong và xung quanh miệng.
Theo nghiên cứu, nấm Candida albicans là thủ phạm hàng đầu gây hiện tượng nấm lưỡi. Loại nấm này chung sống “hòa bình” trên cơ thể con người vì ít khi gây hại nếu được giữ ở mức cân bằng. Tuy nhiên, nếu cơ thể trẻ có sự tác động bởi các yếu tố như hệ miễn dịch yếu, môi trường,… điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho nấm phát triển gây ra nấm miệng. Dưới đây là một số nguyên nhân cụ thể gây nấm miệng ở trẻ sơ sinh:
- Vệ sinh khoang miệng chưa đúng cách: Trẻ sơ sinh bú sữa rất hay bị đóng cặn sữa. Trong khi đó, bé chưa thể tự vệ sinh cá nhân mà đều phải “nhờ cậy” ở mẹ. Vì vậy, mẹ cần chú ý, sau mỗi lần bú, bé cần được tráng miệng bằng nước ấm, cũng như rơ lưỡi 2 lần/ngày để ngăn ngừa hiện tượng tưa lưỡi, nấm miệng,…
- Lây bệnh từ mẹ: Trong quá trình mang thai, chuyển dạ hoặc nuôi con bằng sữa mẹ, nếu mẹ nhiễm nấm có thể lây truyền sang bé
- Lấy từ các vật dụng: Các dụng cụ ăn uống như núm ti, ti giả, vòng ngậm nướu hoặc đồ chơi là “nơi trú ấn” yêu thích của các loại nấm miệng. Vì vậy, nếu không được khử khuẩn đúng cách, chúng có thể lan lan bệnh cho trẻ
- Hệ miễn dịch còn yếu: Nấm miệng ở trẻ sơ sinh rất phổ biến do hệ miễn dịch. Đặc biệt là ở các trẻ suy dinh dưỡng, sinh non, nhẹ cân hoặc sử dụng corticoid đường hít kéo dài
- Sử dụng kháng sinh: Việc lạm dụng kháng sinh có thể tiêu diệt các lợi khuẩn có tác dụng kiểm soát mức độ của nấm Candida trong khoang miệng của bé
Biểu hiện nấm miệng ở trẻ sơ sinh
Mặc dù là một tình trạng nhiễm trùng phổ biến, nhưng nấm miệng có thể gây ra rất nhiều phiền toái. Vì vậy, việc tìm hiểu các triệu chứng nấm miệng ở trẻ sơ sinh sẽ thực sự hữu ích với phụ huynh trong phát hiện và điều trị. Bệnh nấm miệng xuất hiện hàng loạt các triệu chứng cảnh báo. Cụ thể như sau:
- Trong miệng trẻ xuất hiện những mảng trắng sữa hoặc đỏ
- Những kích ứng bên trong miệng có thể gây chảy máu, khó chịu khiến trẻ quấy khóc
- Gặp khó khăn khi bú
- Đầy hơi, chướng bụng do quá nhiều men trong đường tiêu hóa
Hình ảnh bị nấm miệng ở trẻ sơ sinh
Hình ảnh nấm lưỡi ở trẻ sơ sinh có sự khác nhau trong từng giai đoạn. Nếu nghi ngờ bé bị nấm miệng, mẹ nên quan sát kỹ hình ảnh nấm ở trẻ và đối chiếu với biểu hiện của con nhé!
Xuất hiện các đốm trắng trên bề mặt lưỡi giống như cặn sữa hoặc bông rất khó làm sạch. Triệu chứng này khiến trẻ cảm thấy vướng víu, khó chịu, thậm chí là mất vị giác
Đỏ rát, đau nhức ở lưỡi gây khó khăn trong việc nhai nuốt. Lâu dần có thể dẫn đến biếng ăn, suy dinh dưỡng, chậm lớn
Các đốm trắng lan ra toàn miệng: má, vòm miệng, amidan, nướu, sau họng
Nấm miệng gây nứt khóe miệng làm cho da trẻ trở nên khô hơn
Hình nấm miệng giả mạc gây phù nề lưỡi, vòm miệng, má
Cách điều trị nấm miệng ở trẻ
Nấm miệng nếu không được điều trị triệt để có thể tái phát, gây ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống sinh hoạt của bé. Vì vậy, ngay khi phát hiện dấu hiệu trẻ bị nấm miệng, ba mẹ cần đưa đi khám bác sĩ để có cách trị điều trị phù hợp. Thông thường, trẻ bị nấm miệng sẽ được chỉ định dùng một trong hai loại thuốc sau:
- Miconazole: Thuốc có tác dụng ức chế quá trình tổng hợp ergosterol – thành phần chính của màng tế bào vi nấm. Cách sử dụng rất đơn giản, mẹ chỉ cần bôi gel lên các vùng bị nhiễm nấm. Thuốc có thể xảy ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, tiêu chảy,… Khi gặp các kích ứng này, mẹ nên dừng ngay với dùng thuốc cho bé. Nếu triệu chứng trở nặng thì cần đến gặp bác sĩ
- Nystatin: Vì một số lý do nào đó, bé cưng không hợp với thuốc Miconazole thì mẹ có thể thay thế bằng thuốc Nystatin nhé! Nystatin rất hiệu quả trong điều trị nấm, thuốc có dạng uống hoặc bột, dễ dàng cho bé sử dụng. Thuốc có tác dụng tại chỗ, giúp kìm hãm và tiêu diệt nấm ở niêm mạc miệng. Tuy nhiên, nấm miệng có khả năng lây lan cao. Vì vậy, khi dùng nystatin trị nấm tại những vị trí nhất định, tỷ lệ tái phát khá cao
- Fluconazol: Thuốc giúp phá hủy màng tế bào vi nấm, ức chế enzyme phụ thuộc Cytochrom P450. Từ đó ngăn chặn sự tăng sinh nấm hiệu quả. Fluconazol dùng để điều trị trẻ bị nhiễm nấm miệng Candida hầu miệng, ngoài da, thực quản,… phù hợp cho cả trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh
- Clotrimazole: Thuốc chỉ định cho đối tượng trẻ em bị nấm miệng, nấm móng và nấm ngoài da. Thuốc cần có chỉ định từ bác sĩ nên ba mẹ tuyệt đối không tự ý cho bé dùng
- Amphotericin B: Đây là loại thuốc trị nấm toàn thân hoặc nhiễm trùng nấm nặng. Do hấp thụ kém trên đường tiêu hóa, nên thuốc thường dùng đường tiêm hoặc bôi tại chỗ
Cách phòng ngừa nấm miệng ở trẻ sơ sinh
“Phòng bệnh hơn chữa bệnh” – để bé không vướng phải rắc rối do nấm miệng gây ra, mẹ nên thực hiện những phương pháp vệ sinh sạch sẽ, đồng thời hạn chế cho bé tiếp xúc với nguồn bệnh. Cụ thể như sau:
- Vệ sinh khoang miệng và lưỡi của trẻ thường xuyên: Sau khi ăn xong, mẹ nên cho bé tráng miệng bằng 1 – 2 thìa nước ấm. Đồng thời nên rơ lưỡi cho bé 2 lần mỗi ngày vào sáng và trước khi đi ngủ bằng nước muối sinh lý. Dùng gạc sạch thấm dung dịch rồi chà nhẹ lên lưỡi bé. Chú ý không đưa tay vào quá sâu sẽ khiến trẻ bị nôn trớ
- Khử trùng núm vú cao su thường xuyên
- Tiệt trùng bình sữa sau mỗi lần sử dụng
- Với bé bú mẹ, bạn cũng nên làm sạch vú để tránh lây nhiễm cho bé
- Tránh cho bé sử dụng các dụng cụ ăn uống, bàn chải chung với người đang nhiễm bệnh
- Với những trẻ sơ sinh bị nấm miệng, quá trình điều trị phải kết hợp điều trị ở người mẹ, tránh tình trạng lây chéo và tái phát
Về cơ bản, nấm miệng ở trẻ sơ sinh không phải bệnh lý quá nghiêm trọng. Tuy nhiên, nếu lơ là, chủ quan, trì hoãn điều trị, men nấm sẽ lây lan toàn bộ khoang miệng, gây ảnh hưởng không nhỏ tới ăn uống và sinh hoạt thường ngày của bé. Do đó, ngay khi thấy có dấu hiệu quả bệnh, ba mẹ nên chủ động đưa bé tới bác sĩ để được thăm khám và điều trị phù hợp.
