Thoát vị hoành ở trẻ sơ sinh là bệnh lý bẩm sinh nguy hiểm, tỷ lệ mắc ước đoán vào khoảng 1/3000. Tuy nhiên, rất khó để xác định, bởi nhiều trường hợp thoát vị hoành có suy hô hấp rất nặng và tử vong ngay sau sinh mà chưa chẩn đoán được nguyên nhân. Thấy được sự nguy hiểm của bệnh lý, trong bài viết này, Fitobimbi xin chia sẻ cho các mẹ một số thông tin về thoát vị cơ hoành ở trẻ sơ sinh.
Tìm hiểu về bệnh thoát vị hoành ở trẻ sơ sinh
Cơ hoành là một vân cơ dẹt, rộng, có cấu trúc hình vòm, tạo thành một vách gân – cơ, ngăn cách giữa lồng ngực và ổ bụng. Cơ hoành được hình thành vào tuần thứ 8 – 10 của thời kỳ bào thai, giữ vai trò quan trọng trong sinh lý hệ hô hấp. Theo nguyên lý, khi cơ hoành co, vòm hoành hạ xuống, giúp lồng ngực giãn, áp lực trong lồng ngực giảm, đưa không khí vào trong và ngược lại.
Trong quá trình hình thành, vì một nguyên nhân nào đó, cơ hoành không được hoàn thiện đầy đủ tạo thành khe hở cơ hành khiến lồng ngực và ổ bụng không được ngăn cách hoàn toàn làm các cơ quan trong ổ bụng như ruột, dạ dày, gan, lách lách, có thể đi lên lồng ngực gây nên bệnh thoát vị cơ hoành. Trẻ mắc thoát vị hoành thường kèm với suy hô hấp ở nhiều mức độ khác nhau, vì phổi và mạch máu phổi bên thoát vị hoành kém phát triển. Bệnh thường gặp chủ yếu ở bên trái, ít gặp ở bên phải và rất hiếm khi gặp ở cả hai bên.
Nguyên nhân thoát vị cơ hoành ở trẻ sơ sinh
Thoát vị cơ hoành có thể liên quan đến bất thường nhiễm sắc thể, với tỷ lệ khoảng 10 – 15%, chủ yếu là Trisomy 18, 21 (Hội chứng Edwards, hội chứng Down). Do đó, khi phát hiện thai nhi bị thoát vị cơ hoành trên siêu âm, bác sĩ sẽ chỉ định chọc ối để kết luận chính xác và có phương pháp xử lý phù hợp.
Thoát vị hoành có thể là đơn độc, cũng có thể phối hợp cùng các dị tật khác như hội chứng Beckwith – wieddermann, hội chứng Pallister – Killian, hội chứng Fryns.
Việc phát hiện bệnh lý ở thời điểm trước sinh là rất quan trọng, nó liên quan đến vấn đề “sống còn” của trẻ khi ra đời. Bởi nếu không được phát hiện kịp thời, các tạng nằm trong ổ bụng sẽ gây ra sự chèn ép dữ dội đối với các cơ quan quan trọng trong lồng ngực. Trong khi đó, trẻ mới sinh, hệ thống hô hấp, tuần hoàn còn chưa kịp thích nghi, cộng thêm với sự chèn ép mà các tạng gây ra, tính mạng của trẻ có thể bị đe dọa.
Trẻ sơ sinh bị thoát vị cơ hoành có triệu chứng gì?
Tùy thuộc vào khuyết toàn bộ cơ hoành hay chỉ một phần mà trẻ có các biểu hiện khác nhau. Trong đó trẻ có thể gặp phải một số biểu hiện suy hô hấp như thở nhanh, tím tái,… có thể xảy ra ngay sau sinh hoặc vài giờ sau sinh, thậm chí muộn hơn với tình trạng viêm phổi tái phát.
Thăm khám ngực thấy: tiếng tim ở mỏm tim lệch phải, tiếng nhu động ruột trong lồng ngực, tiếng rì rào phế nang giảm một bên.
Hình ảnh chụp X-quang phổi: Thấy trung thất bị đẩy về bên đối diện, có bóng hơi ruột hay dạ dày trong lồng ngực, trung thất bị đẩy về bên phía đối diện, không thấy vòm hoành.
Siêu âm tim thấy tim lệch phải.
Siêu âm ngực bụng thấy một số cơ quan trong ổ bụng nằm trong lồng ngực.
Các biện pháp điều trị thoát vị hoành ở trẻ sơ sinh
Hiện nay, phẫu thuật là biện pháp duy nhất điều trị thoát vị hoành ở trẻ sơ sinh. Mục đích của phẫu thuật là đưa các tạng trở lại vị trí và phục hồi cơ hoành. Việc phẫu thuật chỉ được thực hiện khi tình trạng của trẻ đã tiến triển và phải có đầy đủ các phương tiện hồi sức cấp cứu. Phẫu thuật có thể là mổ nội soi hoặc mổ mở. Trường hợp này, mổ nội soi được ưu tiên hơn vì những ưu điểm nổi trội so với mổ mở.
Chăm sóc trẻ sau phẫu thuật thoát vị hoành
Mặc dù phẫu thuật thành công, trẻ sơ sinh vẫn có thể mắc các bệnh lý về đường hô hấp như bệnh phổi, chức năng hô hấp của cơ hoành giảm, lồng ngực biến dạng,… Hơn nữa, những trẻ này còn còn có khả năng mắc các bệnh về tiêu hóa như tắc ruột, trào ngược dạ dày, xoắn ruột do các bất thường về sai vị trí trong ổ bụng.
Ngoài ra, trẻ còn gặp các vấn đề về hô hấp, ăn uống,… gây ảnh hưởng đến sự phát triển sau này. Chính vì các lý do đó, sau phẫu thuật, trẻ cần được theo dõi sát sao và chăm sóc vết thương mỗi ngày. Đồng thời đi khám lại định kỳ theo lịch của bác sĩ để kịp thời phát hiện các dấu hiệu bất thường.
Trên đây là một số thông tin về thoát vị hoành ở trẻ sơ sinh. Mong rằng những chia sẻ này sẽ giúp ích được cho ba mẹ trong hành chăm chăm sóc bé yêu!
