Uống vitamin A là việc cần thiết để bé phòng ngừa các bệnh về mắt và hệ miễn dịch. Vậy uống vitamin A cho trẻ thế nào? Cùng theo dõi bài viết dưới đây.
Vitamin A là gì?
Vitamin A hay còn gọi là Dehydroretinol, là loại vitamin tan trong dầu có vai trò đặc biệt quan trọng với mắt và hệ miễn dịch. Hoạt chất này tồn tại dưới 2 dạng là thành hình và tiền chất. Trong đó, vitamin A thành hình có thể sử dụng được ngay mà không cần phải thông qua biến đổi. Chúng thường bao gồm các chất như retinol, retinal và retinoic acid.
Tiền chất vitamin A được tìm thấy nhiều trong các thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật màu vàng hoặc cam. Sau khi trải qua quá trình chuyển hóa, chúng sẽ trở về dạng hoạt động mà cơ thể bé có thể sử dụng được luôn. Thông thường tiền chất vitamin A sẽ bao gồm các chất như: alpha – carotene, beta – carotene và beta – cryptoxanthin.
Chức năng của vitamin A với sức khỏe bé
Là 1 trong 12 loại vitamin cần thiết cho cơ thể người, vitamin A nổi tiếng với chức năng sau:
- Kích thích tăng trưởng: Vitamin A có vai trò lớn với sự tăng trưởng, phát triển của bé. Việc thiếu hụt hoạt chất này có thể khiến con còi cọc, chậm lớn, thậm chí là suy dinh dưỡng
- Tăng cường thị giác: Vitamin A là “người sản xuất” sắc tố võng mạc, giúp trẻ nhìn được trong điều kiện ánh sáng yếu. Việc thiếu vitamin A có thể khiến con rơi vào tình trạng quáng gà, giảm thích nghi bóng tối
- Bảo vệ niêm mạc: Không chỉ tác động thị giác, hoạt chất này còn tham gia chi phối hoạt động của niêm mạc biểu mô. Khi thiếu vitamin A, cơ thể sẽ giảm bài tiết dịch nhầy, trẻ bị khô da, khô võng mạc. Nếu không được điều trị sớm có thể dẫn đến mù lòa
- Tăng cường miễn dịch: Dù không có tỉ trọng nhiều nhưng vitamin A lại có vai trò “chủ chốt” với hệ miễn dịch. Hoạt chất này có khả năng thúc đẩy tế bào miễn dịch hoạt động, ngăn ngừa tác nhân xâm nhập
Không chỉ thế các nhà khoa học còn chỉ ra rằng, uống vitamin A cho trẻ đầy đủ sẽ giúp giảm thiểu nguy cơ tử vong đến 12% trong độ tuổi từ 6 tháng đến 5 năm do nhiều nguyên nhân. Đồng thời phòng chống một số căn bệnh ung thư nguy hiểm như: Buồng trứng, vú, thanh quản, dạ dày,…
Nhu cầu vitamin A của trẻ theo từng độ tuổi
Tùy vào độ tuổi và cách bổ sung mà nhu cầu dùng vitamin A của bé có sự khác nhau.
Bổ sung vitamin A cho trẻ liều cao
Vitamin A liều cao được bổ sung cho trẻ 6 tháng 1 lần theo liều như sau:
- Trẻ từ 6-12 tháng tuổi: 100.000 IU vitamin A/ lần
- Trẻ từ 12-36 tháng: 200.000 IU vitamin A/ lần
- Trẻ từ 37-60 tháng: 200.000 IU vitamin A/ lần
Nhu cầu vitamin A hàng ngày
Ngoài bổ sung vitamin A cho trẻ liều cao thì mẹ có thể sử dụng thực phẩm hoặc viên uống tổng hợp với liều như sau:
- Trẻ từ 6 tháng đến 3 tuổi: Ngày 400 mcg
- Trẻ từ 4-6 tuổi: Ngày 450mcg
- Trẻ từ 7-9 tuổi: Ngày 500mcg
- Trẻ từ 10-18 tuổi: Ngày 600mcg
Đối tượng uống vitamin A mẹ cần phải biết
Để phòng ngừa tình trạng thiếu vitamin A thì những đối tượng dưới đây cần phải bổ sung.
- Trẻ từ 6-36 tháng tuổi mỗi năm cần phải bổ sung vitamin A liều cao 2 lần
- Trẻ dưới 5 tuổi bị suy dinh dưỡng, tiêu chảy kéo dài hoặc bị bệnh sởi cũng cần bổ sung liều cao
Ngoài ra nếu trẻ có các dấu hiệu dưới đây, mẹ nên đưa bé đi khám để được bác sĩ tư vấn cách dùng vitamin A hàng ngày.
- Trẻ mệt mỏi, biếng ăn, bỏ bú, chậm lớn
- Luôn trong tình trạng mệt mỏi, cáu gắt
- Một số bé có hiện tượng khô da, nứt nẻ, rụng tóc
- Mắc bệnh nhiễm khuẩn như viêm đường hô hấp, viêm phế quản, viêm họng
- Bé bị quáng gà, khô kết mạc
- Xuất hiện vệt Bitot ở mắt
Độ tuổi uống vitamin A miễn phí cho trẻ
WHO khuyến cáo mẹ nên cho bé uống vitamin A liều cao khi được 6 tháng tuổi. Mặc dù miễn dịch của trẻ sơ sinh còn yếu nhưng đối tượng này có thể tiếp nhận vitamin A và kháng thể từ sữa mẹ. Việc cho trẻ dưới 6 tháng uống vitamin A sẽ đối mặt với nhiều tác dụng nguy hiểm bởi cơ thể con còn nhiều non nớt. Bên cạnh đó, uống vitamin A trước 6 tháng không giúp làm giảm tỉ lệ thiếu hụt vi chất này trong tương lai.
Vậy trẻ nên uống vitamin A liều cao từ 6 tháng đến mấy tuổi? Thông thường bé sẽ được uống vitamin A miễn phí từ 6 -36 tháng tuổi (tương đương 3 tuổi tại 63 tỉnh, thành phố và trẻ từ 37-60 tháng (tương đương 5 tuổi) ở 22 tỉnh thành khó khăn.
Lịch uống vitamin A cho trẻ hàng năm
Theo thống kê của Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia, mỗi năm Việt Nam có khoảng 70 nghìn trẻ nhỏ bị thiếu vitamin A. Vì vậy để phòng ngừa tình trạng thiếu hụt, hàng năm bộ Y Tế sẽ tổ chức 2 đợt uống vitamin A cho trẻ liều cao tại 63 tỉnh thành.
Xem thêm: Lịch uống vitamin A cho trẻ hằng năm không thể bỏ qua
Lịch uống vitamin A cho trẻ định kỳ hàng năm là vào mùng 1, mùng 2 tháng 6 và mùng 1, mùng 2 tháng 12. Thời điểm này có thể xê dịch do yếu tố thiên tai, dịch bệnh. Để biết chính xác lịch trình bổ sung các bậc phụ huynh nên theo dõi sát thông báo của trạm y tế.
Vậy cho trẻ uống vitamin A ở đâu? Theo các chuyên gia, việc cho trẻ uống vitamin A miễn phí thường được thực hiện ở trạm y tế địa phương. Tuy nhiên trong một số trường hợp nhất định, trường học có thể phối hợp với y tế để tổ chức cho bé.
Mỗi đợt như vầy, con sẽ được uống 1 liều duy nhất. Vì vậy các bậc phụ huynh cần phải lưu ý, tránh việc lạm dụng, quá liều.
Quên lịch uống vitamin A cho trẻ thì sao?
Vitamin A liều cao không bán mà thường được phát miễn phí trong ngày vi chất. Quá trình tiêm phòng bé vẫn có thể uống vitamin A liều cao. Vì vậy mẹ không cần phải lo lắng. Trường hợp bị sốt hoặc đang dùng thuốc điều trị mẹ nên đến trạm y tế xin về để bổ sung sau.
Nếu bị quên lịch mẹ hãy đưa bé đến trạm uống bù. Tuy nhiên quá trình này cần được thực hiện sớm, tốt nhất là sau 3-5 ngày. Nếu bị quên 1 đợt trong năm thì việc bổ sung vitamin A cho bé sẽ được thực hiện bằng chế độ ăn giàu đạm như cá biển, bơ, sữa, trứng và các loại rau củ.
Uống vitamin A cho trẻ quá liều có nguy hiểm không?
Vitamin A đã được chứng minh an toàn với trẻ tuy nhiên nếu dùng quá liều con sẽ có thể gặp phải một vài tác dụng nguy hiểm. Cụ thể theo các chuyên gia, trẻ nhỏ sẽ bị ngộ độc vitamin A cấp hoặc mãn tính nếu dùng quá liều trong thời gian dài. Cả hai trường hợp ngộ độc này tuy rất hiếm gặp nhưng đều gây ảnh hưởng lớn tới sức khỏe bé. Cụ thể:
Ngộ độc vitamin A cấp tính
Ngộ độc vitamin A cấp tính xảy ra khi mẹ cho bé uống vitamin A nhiều hơn 25.000 IU/kg cân nặng. Sau khoảng 8-24h trẻ sẽ xuất hiện các triệu chứng như:
- Buồn nôn
- Tiêu chảy
- Quấy khóc
- Đau đầu
- Mệt mỏi
- Thóp phồng
- Da bong tróc
- Nổi mẩn khắp người
Khi con có dấu hiệu trên mẹ cần đưa ngay tới các cơ sở y tế gần nhà để khám và được điều trị kịp thời.
Ngộ độc vitamin A mạn tính
Ngộ độc mãn tính do uống vitamin A cho trẻ xảy ra nếu vượt quá 4.000IU/kg mỗi ngày, liên tục trong 6-15 tháng. Trẻ ngộ độc vitamin A mãn tính thường có biểu hiện như:
- Sốt
- Xanh xao
- Đau đầu
- Mệt mỏi kéo dài
- Cáu gắt vô cơ
- Trẻ hay chán ăn, nôn trớ
- Rối loạn tiêu hóa
- Sụt cân
- Vàng da, dễ bắt nắng
- Môi khô, bong tróc, chảy máu
- Tóc rụng nhiều, móng tay giòn, dễ gãy
- Tiểu đêm nhiều lần
- Thậm chí đau khớp
Tình trạng này nếu không được điều trị sớm có thể gây tổn thương gan hoặc thận của bé. Vì vậy ngay khi có những dấu hiệu bất thường mẹ nên đưa bé đi khám để được điều trị tốt hơn.
Lưu ý cần thiết khi uống vitamin A cho trẻ
Ngoài việc tuân thủ lịch uống Vitamin A cho trẻ mẹ nên lưu ý những vấn đề sau để đảm bảo an toàn.
- Mỗi đợt bé chỉ được uống một liều duy nhất vì vậy tuyệt đối không được lạm dụng
- Khi cho bé đi uống vitamin A liều cao mẹ nên thông báo với các bác sĩ loại thuốc mà con sử dụng. Bởi vitamin A không được kết hợp với neomycin, cholestyramin, parafin,…
- Sau khi uống vitamin A, trẻ nhỏ có thể gặp phải một số tác dụng nguy hiểm như đi ngoài, đau bụng, buồn nôn. Các triệu chứng này sẽ tự hết sau khoảng vài ngày nên mẹ không cần phải lo
- Trường hợp trẻ có dấu hiệu bất thường thì cần đưa đến bác sĩ để được tư vấn kỹ hơn
Lịch uống vitamin A cho trẻ có sự thay đổi hàng năm. Vì vậy để không bỏ lỡ thời khắc quan trọng mẹ nhớ theo dõi thông báo của trạm y tế địa phương.
