Vitamin A là vi chất có vai trò quan trọng với sự phát triển của trẻ, nhất là trong giai đoạn 6 tháng tuổi. Vậy vitamin A là gì? Bổ sung vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi thế nào là hợp lý? Những vấn đề này sẽ được chuyên gia của Fitobimbi giải đáp trong bài viết sau.
- Giải đáp trẻ uống vitamin a có tác dụng phụ không?
- Vitamin A có trong thực phẩm nào? 15 gợi ý mẹ bỏ túi ngay
Vitamin A là gì?
Vitamin A hay còn gọi là Dehydroretinol là loại vitamin không tan trong dầu có vai trò đặc biệt quan trọng với thị lực và sự tăng trưởng của cơ thể. Vitamin A thường tồn tại dưới 2 dạng là vitamin A thành hình và tiền chất vitamin A. Trong đó vitamin A thành hình là loại có thể sử dụng ngay mà không cần biến đổi. Chúng thường bao gồm các chất như retinol, retinal và retinoic acid.
Tiền chất vitamin A là nhóm chất có màu vàng hoặc cam được tìm thấy nhiều trong thực vật. Sau khi trải qua quá trình chuyển hóa của cơ thể chúng sẽ trở về dạng hoạt động của vitamin A. Tiền chất vitamin A sẽ bao gồm alpha – carotene, beta – carotene và beta – cryptoxanthin.
Theo các chuyên gia, cơ thể người có thể hấp thụ vitamin A từ thực phẩm và viên uống bổ sung. Trong đó trẻ 6 tháng tuổi thường được uống vitamin A miễn phí với liều dùng cao, định kỳ 6 tháng 1 lần. Vậy vitamin A có tác dụng với trẻ 6 tháng tuổi? Mời mẹ theo dõi tiếp phần sau.
Vitamin A có tác dụng gì với trẻ 6 tháng tuổi?
Là 1 trong 12 loại vitamin cần thiết cho trẻ nhỏ, vitamin A tham gia chi phối hầu hết các hoạt động của cơ thể, như:
Vai trò tăng trưởng
Trẻ 6 tháng uống vitamin A là cách tốt nhất để kích thích sự tăng trưởng của cơ thể. Theo các chuyên gia, ngoài vitamin D thì vitamin A cũng là hoạt chất quan trọng cho sự phát triển của xương. Việc thiếu vitamin A có thể khiến trẻ rơi vào tình trạng còi cọc, chậm lớn hơn bạn bè đồng trang lứa.
Vai trò với da và niêm mạc
Không chỉ là “linh hồn” của mắt, vitamin A còn có tác động tích cực trên da và niêm mạc. Hoạt chất này có khả năng tăng tiết dịch nhầy, bảo vệ mô của giác mạc, khí quản, ruột non bị sừng hóa. Khi thiếu vitamin A cơ thể sẽ khiến khả năng bài tiết dịch nhầy. Trẻ có nguy cơ bị sừng hóa, nứt nẻ trên da, mắt khô, thiếu sức sống.
Vai trò với miễn dịch
Vitamin A cũng là hoạt chất tham gia vào quá trình đáp ứng miễn dịch của cơ thể. Nó đóng vai trò chi phối sự phát triển của các tế bào lymphocyte, giúp chống lại bệnh tật và vi khuẩn. Việc thiếu vitamin A sẽ làm sức đề kháng của trẻ bị giảm. Nguy cơ mắc các bệnh viêm nhiễm là rất cao. Ngoài ra việc bổ sung vitamin A đúng cách còn giúp trẻ chống lại lao, uốn ván hiệu quả.
Đặc biệt với trẻ 6 tháng tuổi đang trong giai đoạn “khoảng trống miễn dịch” thì việc bổ sung vitamin A lại càng quan trọng hơn cả.
Vai trò trên thị giác
Đóng vai trò là “người sản xuất” vitamin A có chức năng sản sinh sắc tố võng mắc, giúp mắt nhìn được trong điều kiện thiếu ánh sáng. Khi thiếu vitamin A trẻ có thể bị suy giảm tầm nhìn, khó thích nghi với bóng tối, bị “quáng gà”. Một số trẻ thiếu vitamin A nặng còn có thể gây ra tổn thương ở mắt, chẳng hạn như thoái hóa điểm vàng, “khô mắt”, thậm chí là mù lòa.
Làm thế nào để nhận biết trẻ đang bị thiếu vitamin A
Việc bổ sung vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi là việc hết sức cần thiết. Vậy làm thế nào để biết trẻ đang thiếu hụt vi chất này. Dưới đây là những dấu hiệu giúp mẹ nhận biết tình trạng dinh dưỡng của bé.
- Hầu hết trẻ 6 tháng tuổi khi thiếu vitamin A đều có biểu hiện toàn thân là biếng ăn, bỏ bú, còi cọc, chậm lớn. Trẻ luôn trong tình trạng mệt mỏi, cáu gắt, lười vận đồng
- Ngoài ra ở một số bé mẹ còn thấy tình trạng khô da, nứt nẻ, tóc rụng và dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn như viêm đường hô hấp, viêm phế quản, viêm họng,…
Không chỉ có biểu hiện toàn thân, việc thiếu vitamin A ở trẻ còn được nhận biết thông qua các tổn thương ở mắt. Cụ thể:
- Quáng gà: Quáng gà là dấu hiệu dễ nhận biết nhất ở trẻ thiếu vitamin A. Khi thiếu vi chất việc tìm vú của trẻ sẽ gặp khó khăn nhất là khi chập tối
- Khô kết mạc: Nếu trẻ thường xuyên bị khô mắt, hay chớp mắt, kết mạc xù xì, nhăn nheo, lòng trắng mắt xuất hiện bọt xốp như xà phòng thì rất có thể con đang bị thiếu vitamin A
- Xuất hiện vệt Bitot: Ngoài ra trẻ 6 tháng khi thiếu vitamin A còn xuất hiện những vệt Bitot ở mắt. Đây là những đám tế bào biểu mô, bị sừng hóa thành từng đám và bong vảy. Vệt trắng này thường nổi xung quanh kết mạc nhãn cầu. Nếu kéo dài bé có thể bị mù lòa
Nguyên nhân khiến trẻ 6 tháng bị thiếu vitamin A
Báo cáo mới đây của Viện Dinh Dưỡng quốc gia cho biết thì tỷ lệ trẻ thiếu vitamin A ở Việt Nam đang là 10-19%. Vậy nguyên nhân nào khiến trẻ 6 tháng bị thiếu vitamin A.
Do chế độ dinh dưỡng không đủ chất
Vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi ngoài đường uống trực tiếp còn có thể bổ sung qua thực phẩm và sữa mẹ. Vì vậy nếu chế độ ăn không hợp lý thường xuyên thiếu hụt chất béo hoặc mẹ thiếu vitamin A thì nguy cơ tất yếu bé sẽ thiếu hụt. Tuy nhiên theo các chuyên gia, giai đoạn 6 tháng tuổi bé mới tập ăn dặm vì vậy lượng thức ăn dung nạp hàng ngày là không cao. Lúc này sữa mẹ là nguồn cung cấp chủ yếu.
Do bé bị rối loạn hấp thu
Trẻ 6 tháng uống vitamin A đầy đủ mà vẫn bị thiếu hụt thì rất có thể là do rối loạn hấp thu. Một số bệnh như nhiễm khuẩn đường ruột, tiêu chảy, kiết lị, nhiễm giun, suy dinh dưỡng sẽ khiến bé 6 tháng không thể hấp thụ và chuyển hóa vitamin A trong cơ thể.
Do các điều kiện thuận lợi
Trẻ 6 tháng tuổi dễ bị thiếu vitamin A do nhu cầu của bé giai đoạn này cao hơn gấp 5-6 lần người lớn. Ngoài ra khi bị các bệnh như sởi, thủy đậu, viêm phế quản hay nhiễm trùng tiết niệu nhu cầu vitamin A của bé cũng sẽ tăng cao nhưng sữa mẹ và thức ăn không đủ đáp ứng.
Trẻ 6 tháng uống vitamin A khi nào? Ở đâu
Trẻ 6 tháng có nên uống vitamin A không? Câu trả lời là có. Vậy uống khi nào, uống ở đâu?
Để phòng ngừa tình trạng thiếu hụt vitamin A cho trẻ dưới 5 tuổi, hàng năm bộ Y tế đều tổ chức 2 đợt uống vitamin A miễn phí cho trẻ từ 6 đến 36 tháng tuổi vào các ngày mùng 1,2 tháng 6 và mùng 1,2 tháng 12. Lịch trình này có thể thay đổi nếu có yếu tố thiên tai và dịch bệnh. Vì vậy mẹ cần theo dõi sát sao để kịp thời đưa bé đi uống đúng đợt.
Uống vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi được thực hiện hoàn toàn miễn phí tại trạm y tế của phường/ xã nơi trẻ sinh sống. Ngoài ra, một số trường hợp đặc biệt, trường học cũng có thể được huy động để tổ chức hoạt động này cho bé.
Theo khuyến cáo của bộ Y Tế thì mỗi đợt trẻ sẽ được uống một liều vitamin A duy nhất. Do đó các bậc phụ huynh cần hết sức chú ý, tránh trường hợp lạm dụng quá liều.
Bổ sung vitamin A cho trẻ 6 tháng như nào? Liều lượng ra sao?
Vitamin A là vi chất mà cơ thể gần như không thể tự tổng hợp. Hoạt chất này chủ yếu được đưa vào cơ thể theo ba đường chính là bú mẹ, uống bổ sung và dùng thực phẩm hàng ngày. Dưới đây là những “bí kíp” giúp mẹ bổ sung vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi tốt nhất.
Cho trẻ uống vitamin A miễn phí
Từ 6 tháng tuổi sẽ được uống vitamin A miễn phí với liều cao để phòng ngừa các bệnh về mắt và nguy cơ nhiễm trùng. Mỗi năm 2 đợt, các tỉnh thành trên toàn quốc đều tổ chức cho trẻ uống vitamin A. Đây là dạng vitamin được sản xuất riêng cho trẻ uống phòng ngừa 6 tháng 1 lần, mẹ không thể mua bên ngoài. Do đó để bổ sung cho bé mẹ cần theo dõi thông báo ở địa phương sinh sống.
Từ 6 đến 12 tháng trẻ sẽ được bổ sung 100.000IU vitamin A/ đợt. Đây là liều dùng đã được tính toán phù hợp với cơ địa và nhu cầu của trẻ. Tuyệt đối không được lạm dụng tránh gây dư thừa, phản tác dụng.
Cho trẻ bú mẹ
Sữa mẹ có 3 giai đoạn là sữa non, sữa chuyển tiếp và sữa trưởng thành. Trung bình 100ml sữa trưởng thành sẽ có khoảng 250IU vitamin A. Đây được coi là nguồn cung cấp vitamin A dồi dào cho bé. Vì vậy trong 6 tháng đầu, các bậc phụ huynh nên duy trì cho bé bú mẹ hoàn toàn.
Để đảm bảo lượng vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi, thời điểm này mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng của mình. Tăng cường thịt, cá, trứng, sữa, các loại rau xanh đậm và trái cây có màu vàng.
Bổ sung vitamin A qua thực phẩm
Từ 6 tháng tuổi trẻ bắt đầu ăn dặm vì vậy mẹ có thể bổ sung vitamin A cho bé thông qua chế độ ăn uống hàng ngày. Theo các chuyên gia, vitamin A có mặt trong thức ăn dưới dạng tiền chất là retinol và beta-carotene. Cả hai dạng này đều được cơ thể hấp thụ sau khi chuyển hóa thành dạng hoạt động.
Vì vậy mẹ có thể tận dụng thực phẩm giàu vitamin A trong thực đơn ăn dặm của bé. Cụ thể:
- Các loại thực phẩm có nguồn gốc từ động vật giàu vitamin A như trứng, thịt, phomai, sữa chua, dầu cá, gan động vật. Trung bình 100g gan động vật có thể cung cấp được khoảng 22.000IU vitamin A. Một số loại hải sản như cá hồi, cá ngừ cũng có thể đáp ứng được khoảng 15-50% nhu cầu vitamin A hàng ngày của cơ thể
- Các loại thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật như cà rốt, súp lơ, ớt chuông, bí đỏ, cần tây, khoai lang, đu đủ, chanh leo cũng cung cấp một lượng lớn vitamin A cho bé
Tuy nhiên khuyến cáo của các chuyên gia bố mẹ không nên lạm dụng quá nhiều thực phẩm giàu vitamin A. Vì hoạt chất này tan có thể tích tụ ở gan. Khi bé dư thừa vitamin A chúng có thể gây ra các tác dụng phụ không mong muốn, thậm chí là ngộ độc vitamin A.
Những câu hỏi thường gặp khi trẻ 6 tháng uống vitamin A
Để việc bổ sung vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi đạt được kết quả tốt, mẹ cần lưu ý một vài điều sau.
Vitamin A có tác dụng phụ không?
Vitamin A được nghiên cứu là an toàn với trẻ nhỏ. Tuy nhiên trên thực tế có khoảng 1.5- 10% trẻ nhỏ gặp tác dụng phụ khi sử dụng hoạt chất này.
Tác dụng phụ thường gặp khi sử dụng vitamin A
- Tiêu chảy, nôn ói, đầy bụng
- Trẻ có thể bị đau đầu, sưng tấy, ngứa da, môi hoặc mặt bị dị ứng
Những triệu chứng này thường chỉ thoáng qua trong khoảng 24-48h, rồi giảm dần và biến mất.
Tác dụng phụ hiếm gặp
Ngoài những tác dụng phụ thường gặp thì việc dùng vitamin A quá liều còn có thể gây ra tình trạng:
- Chảy máu ở phổi, đau nhức xương khớp
- Chức năng miễn dịch giảm
- Bị viêm gan mãn tính hoặc xuất hiện tổn thương tại bộ phận này
- Trẻ bị sốt kéo dài, móng tay và môi nứt toác
- Chức năng tuyến giáp giảm, nguy cơ mắc bệnh tim mạch gia tăng
- Ngoài ra một số bé còn bị rụng tóc, loãng xương, rối loạn sắc tố da,…
Mặc dù sau khi sử dụng, trẻ nhỏ có thể gặp tác dụng phụ không mong muốn. Nhưng bố mẹ đừng quá lo ngại mà không cho bé sử dụng vitamin A. Bởi hậu quả mà trẻ phải gánh chịu khi thiếu hụt vi chất này là vô cùng nặng nề so với những tác dụng phụ trên.
Uống vitamin A vào lúc nào trong ngày?
Theo các chuyên gia thời điểm thích hợp để trẻ uống vitamin A là sau hoặc trong bữa ăn chính hàng ngày. Lý do là bởi hoạt chất này tan trong chất béo. Vì vậy khi sử dụng cùng thức ăn, cơ thể sẽ hấp thụ và chuyển hóa dễ dàng, đồng thời tránh được tình trạng dư thừa hoặc thiếu hụt.
Mặc dù chưa có khuyến cáo về việc dùng Vitamin A vào buổi sáng tốt hơn buổi tối nhưng theo các chuyên gia mẹ nên cho bé sử dụng vào sau bữa sáng khoảng 30-60 phút. Đây là thời điểm lý tưởng nhất để bé có thể sử dụng vi chất này hiệu quả.
Trẻ 6 tháng được uống vitamin A miễn phí đến bao giờ?
Theo quy định của Bộ Y Tế trẻ nhỏ sẽ được uống vitamin A miễn phí bắt đầu từ 6 tháng tuổi và duy trì đến 36 tháng tuổi tại 63 tỉnh, thành phố trên cả nước
Ngoài ra ở 22 tỉnh thành khó khăn, bé vẫn sẽ được uống miễn phí đến 60 tháng tuổi (tương đương với 5 tuổi). Để biết chính xác trẻ 6 tháng uống vitamin A miễn phí đến bao giờ mẹ có thể tham khảo ý kiến bác sĩ tại khu vực sinh sống.
Quên lịch uống vitamin A cho trẻ có sao không?
Lịch uống vitamin A cho trẻ là 6 tháng 1 lần. Tuy nhiên vì nhiều lý do mà cha mẹ thường bỏ lỡ lịch uống. Theo PGS.TS Trương Tuyết Mai (Viện dinh dưỡng quốc gia): Các mẹ không nên quá lo lắng nếu trẻ không được uống vitamin A đúng lịch vì lý do riêng hoặc bé đang bị ốm. Mẹ có thể tới trung tâm y tế sau khi trẻ hết ốm. Nếu trẻ không có điều kiện để tới trung tâm y tế, cán bộ y tế của phường, xá sẽ đến tận nhà cho trẻ uống theo đúng quy trình. Nhưng tốt nhất là nên bổ sung cho bé càng sớm càng tốt.
Trẻ 6 tháng uống vitamin A màu gì?
Vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi màu gì là câu hỏi được rất nhiều mẹ quan tâm. Theo các chuyên gia với liều lượng 100.00 IU/ đợt, trẻ 6 tháng tuổi sẽ được uống vitamin A màu xanh. Từ 13 tháng tuổi trở đi bé sẽ chuyển sang uống vitamin A màu đỏ, tương đương với 200.000IU/ đợt.
Bổ sung vitamin A cho trẻ 6 tháng tuổi là việc làm cần thiết. Tuy nhiên mẹ không nên tự ý áp dụng tại nhà mà cần tuân thủ theo lịch trình của bộ Y Tế. Tránh trường hợp dư thừa, gây hậu quả xấu.
Tham khảo thêm:
Nguồn: who
